Constitutio Criminalis Theresiana oder der [...] Majestät Maria Theresia […] peinliche Gerichtsordnung, Wien 1769.
Zbiór prawa karnego powstały z inicjatywy władczyni austriackiej Marii Teresy Habsburg (1717-1780) w 1768 r. W zamierzeniu miał on zastąpić dotychczas obowiązujące w tym zakresie prawo zwyczajowe oraz stanowione.
Theresiana zawierała 105 artykułów, niekiedy bardzo rozbudowanych. Dzieliła się na dwie części. Pierwsza w zamierzeniu miała pełnić rolę przepisów ogólnych, w drugiej skupiono się na konkretnych czynach zabronionych i sankcjach za ich popełnienie.
W ostatecznym kształcie, stanowiła ona zmodyfikowaną wersję Caroliny z 1532 r. Tym samym uwzględniono w niej instytucje analogii, zakres odpowiedzialności uzależniony od kondycji stanowej sprawcy przestępstwa, podział przestępstw na publiczne, prywatne i mieszane oraz inne instytucje znane z Caroliny. Generalnie, nie uwzględniono w niej postulatów oświeceniowych, w tym humanitaryzmu. W konsekwencji podlegał on krytyce myślicieli okresu.
Na terenie monarchii habsburskiej obowiązywała ona do czasu zastąpienia jej przez kolejny zbiór prawa karnego tj. ogłoszonej w 1787 r. Josephiny. Po pierwszym rozbiorze Polski Theresiany nie stosowano natomiast na terenie zaboru austriackiego. W praktyce sądowej sięgano w nim do obowiązującego do 1772 r. prawa karnego polskiego.
Lokalizacja:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, sygn. XVIII-47047; dostęp online: https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/16359/edition/14430 [dostęp 20.12.2022 r.] Okres chronologiczny:
Nowożytność Typ zabytku:
Druk Stan zachowania:
Bardzo dobry Surowiec:
Papier Funkcja zabytku:
Zbiór prawny wykorzystywany w praktyce sądowej
Powiązana literatura
- Maciejewski T., Historia powszechna ustroju i prawa, Warszawa 2011.
- Maciejewski T., Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2017.
- Salmonowicz S., Prawo karne oświeconego absolutyzmu. Z dziejów kodyfikacji karnych przełomu XVIII-XIX w., Toruń 1966.
Komentarze
Prześlij komentarz