Jeszcze po zakończeniu II wojny światowej w Piotrowicach Świdnickich (niem. Peterwitz) znajdowało się unikatowe urządzenie związane z lokalnym wymiarem sprawiedliwości - był nim drewniany słup uważany za pręgierz. Ponieważ obiekt uchodzi dziś za zaginiony, trudno zweryfikować autentyczność tego zabytku w kontekście wymiaru sprawiedliwości. Zabytek ten jeszcze przed 1945 r. znajdował się w kręgu zainteresowań lokalnych badaczy. Zachował się szereg jego przedstawień uchwyconych na czarno-białych fotografiach. O ile ze względu na materiał w dokumentach dotyczących poszczególnych śląskich wsi znaleźć można informacje o wystawieniu drewnianych pręgierzy, to wyjątkowość zabytku z Piotrowic polegała na tym, że zachowała się po nim całkiem pokaźna archiwalna dokumentacja fotograficzna. Materiałem, który posłużył do jego wykonania był dąb. Dolna partia słupa była cylindryczna, z kolei górna czworoboczna, w której wydrążono otwory, przez które miano przecią...

          Jeszcze w 1945 r., a może i nawet dłużej w przypałacowym parku w Gniechowicach (niem. Gnichwitz, Altenrode) stał kamienny pręgierz. Obecnie uchodzi on za zaginiony. Być może w okresie powojennym, potraktowano go jako materiał budowlany, albo „przydał” się miejscowym i dziś stanowi element konstrukcyjny jakiegoś budynku w Gniechowicach. Nie można też wykluczyć, że jego resztki poniewierają się jeszcze gdzieś w parku. Tego jednak nie da się jednoznacznie stwierdzić bez przeprowadzonych dokładnych poszukiwań na bazie zachowanych zdjęć i opisów.            O rozprawach sądowych i egzekucjach w Gniechowicach, które wiązały się z posiadaniem przez właścicieli tej miejscowości stosownych praw słyszymy już w XV stuleciu. Ponoć, jak podają śląscy kronikarze, w marcu 1458 r. spalono tutaj rabusia kościelnego nazywanego Mozynko, który za pomocą magii miał wyłamywać zamki i dostawać się do świątyń, które następnie okradał. M...

     W tej interesującej miejscowości leżącej nieopodal Nowogrodźca nad Kwisą, znajdują się interesujące zabytki dawnego prawa. Dwa z nich to kamienne krzyże. Pierwszy z nich został wstawiony na skarpie po północno-wschodniej stronie drogi do Nowogrodźca, w odległości 25 m na południowy-wschód od wjazdu na posesję domu nr 207 (naprzeciw domu nr 208). Jest to kamienny krzyż bez prawego ramienia. Słabo widoczny ryt korda (względnie noża) o wymiarach 40x5 cm, głownia 30x5 cm, rękojeść 10x3 cm. Sam krzyż mierzy:104x45x24 cm i wykonano go ze zlepieńca. Krzyż został odnaleziony i opisany po 1945 r., dawniej nie znany i nie opisywany. Drugi kamienny krzyż został posadowiony przy rozwidleniu drogi do Lubania i bocznej drogi wiejskiej, 3 m na zachód od kapliczki i w odległości 100 m na wschód od domu nr 182. Krzyż złamany na wysokości 59 cm od góry i złączony metalową klamrą. Jego wymiary wynoszą: 90x82x28 cm i wykonano go również ze zlepieńca. W 1931 r. niejaki Tschirsky podał pi...

Kostomłoty (niem. Kostenblut), powiat średzki. kamienny pręgierz stoi na dawnym rynku, przed kościołem p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego (dawniej pod wezwaniem św. Gotarda).  opis: granitowy pręgierz o wysokości 350 cm ustawiony na dwustopniowym podeście. Na wysokości około 2 m zakotwione zostały dwa metalowe haki oraz dwa pierścienie. Kolumnę pręgierza wieńczy głowica wraz z czworobocznym abakusem, na którym osadzono kamienną kulę. uwagi: na archiwalnej fotografii z lat 20-tych XX wieku brak kamiennej kuli. Podest silnie spękany, wymaga renowacji. Najważniejsza literatura: J. Milka, Pręgierze. Kamienne pomniki dawnego prawa na Dolnym Śląsku, cz. 1, Świdnica 1991, s. 36. M. Trzciński, Miecz katowski, pręgierz, szubienica. Zabytki jurysdykcji karnej na Dolnym Śląsku (XIII-XVIIII w.), Wrocław 2001, s. 145-146.  Ilustracja nr 1 (zdjęcie archiwalne) pochodzi z periodyku „Schlesische Monatshefte”, Jg. 3, Nr. 10, Oktober 1926 (wkładka ilustracyjna). Pillory. Kostomłoty (German: Ko...

Oława (niem. Ohlau), miasto powiatowe. kamienny pręgierz stoi na rynku przed ratuszem.  opis: po południowej stronie ratusza, znajduje się kolumna uważana za fragment dawnego pręgierza. Granitowy słup o wysokości ponad 2 metrów osadzono na czworobocznym podeście. Ośmioboczny trzon kolumny zwieńczono słabo profilowaną głowicą, na której spoczęła kamienna kula. W obecne miejsce miał trafić w 1935 lub 1937 r., kiedy został odnaleziony po latach zapomnienia. Kula, element dekoracyjny pręgierza została zniszczona kilka lat temu przez wandali, co wymogło renowację zabytku.  uwagi: W 1713 r. oławski pręgierz wymagał pilnej renowacji, a w szczególności niezbędna była stabilizacja tego obiektu za pomocą metalowych klamr. Na podstawie zachowanych rachunków miejskich wiadomo, że murarze za czynności remontowe przy pręgierzu pobrali 9 talarów, kowalowi za klamry stabilizujące „kolumnę hańby” wypłacono 10 talarów. Ponadto mieszczanie uczestniczący w renowacji zostali obdarowani antałkiem p...

murowany pręgierz stoi w centrum miejscowości w sąsiedztwie kościoła św. Michała Archanioła. opis: obiekt wykonano na planie kwadratu. Jest to jedyny pręgierz murowany z czerwonej cegły. Obiekt został zwieńczony daszkiem z karpiówki, w narożnikach krytych gąsiorami, a na szczycie kamienna kula. Jego wysokość to ponad 300 cm, zachowały się cztery metalowe pierścienie o średnicy 10 cm, zamontowane ponad 2 m od poziomu gruntu. uwagi: obiekt wymaga zabezpieczenia i uzupełnienia ubytków zarówno w bazie pręgierza, jak i wieńczącej go dachówce. Pełny ekran   Powiązana literatura J. Milka, Pręgierze. Kamienne pomniki dawnego prawa na Dolnym Śląsku, cz. 1, Świdnica 1991, s. 38. Pillory. Tyniec (German: Gross Tinz), poviat: Wrocław. The brick pillory is located in the center of the town, next to the church of St. Michael the Archangel. Description: the object was based on a square plan. It is the only pillory made of red brick. The facility was topped with a carp roof, the corners cover...

tzw. Mały Rynek w Bystrzycy Kłodzkiej. Pierwotnie, do 1813 r. stał na rynku przed ratuszem. Bystrzycki pręgierz wykonano w całości z piaskowca. Jego wysokość wynosi około 350 cm. Osadzono go na kamiennym podeście. Obiekt składa się z ośmiokątnego słupa, w górnej partii cylindrycznego, zwieńczonego dwuczęściowym kołnierzem przykrytym stożkiem. Na wysokości około 200 cm znajdują się metalowe pierścienie, a na wysokości 7 cm dwa kolejne, służące do unieruchamiania skazańca. datacja: 1556. Jego drewniany poprzednik spłonął prawdopodobnie podczas pożaru miasta w 1475 r. opis: Na zwieńczeniu pręgierza wyryto napis o charakterze moralizatorskim: DEUS IMPIOS PUNIT - Bóg każe bezbożników. Bystrzycki pręgierz jest jedynym obiektem tego typu na Śląsku, który opatrzono napisami. W dolnej części pręgierza wyryto daty jego przenosin (TRANSFERIRT 1736 i 1813) oraz datę 1556 jako rok wystawienia zabytku. Historia obiektu sięga 1556 r., kiedy to rada miejska zleciła jego budowę. Pierwszą karę (wychłost...