Posty

B. Carpzov, Practica nova Imperialis Saxonica rerum criminalium, Wittebergae 1670 (Pars 1), 1684 (Pars 2).

Obraz
Practica nova imperialis Saxonicae rerum criminalium jest uznawana za jedną z najważniejszych prac Benedykta Carpzowa (1595-1666).  Wydana po raz pierwszy w 1635 r. miała szerokie użycie w zakresie prawa karnego oraz procedury karnej w Rzeszy Niemieckiej, wpływając istotnie obok podstawowego zbioru tj. Constitutio Criminalis Carolina z 1532 r. na system prawa.  W swoim dziele B. Carpzov starał się przedstawić nowy, jednolity system prawa karnego dla całej Rzeszy Niemieckiej, wzorując się na wspomnianej Carolinie . Jednocześnie zawarł w niej wiele elementów z ówczesnej nauki prawa karnego (np. kwestia poczytalności).  Praca ta doczekała się wielu wydań.   Lokalizacja: Dostęp online:  https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/drwcarpzov1 ;  https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/drwcarpzov2  [dostęp 29.12.2023 r.] Okres chronologiczny: Nowożytność Typ zabytku: Druk Stan zachowania: Bardzo dobry Surowiec: Papier Funkcja zabytku: Traktat wykorzystywany w praktyce sądowej Powiązana

Malleus maleficarum, 1496

Obraz
Traktat wydany po raz pierwszy w 1487 r., autorstwa papieskich inkwizytorów na teren Rzeszy Niemieckiej Heinricha Kramera (1430-1505) i Jacoba Sprengera (1436-1495; współautorstwo tego drugiego jest podważane). Zawierał on podsumowanie ówczesnej wiedzy na temat magii, czarownic, sposobu ich wykrywania, ich szkodliwego działania oraz sposobów walki z nimi.  Młot na czarownice zdobył dużą popularność, co zaowocowało kolejnymi wydaniami oraz tłumaczeniami na różne języki, w tym polski (zob. Najważniejsza literatura).  Dzieło miało wpływ zarówno na normowanie przestępstwa czarostwa w prawie stanowionym i zwyczajowym, jak również na praktykę sądową w tym zakresie (w tym toczące się w tym czasie w Europie procesy o czary). Lokalizacja: PAN Biblioteka Kórnicka, sygn. Inc.Qu.79; dostęp online:  https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/502310/edition/407346?language=pl [dostęp 17.12.2022 r.] Okres chronologiczny: Nowożytność Typ zabytku: Druk Stan zachowania: Bardzo dobry Surowiec:

Gesetzbuch über Verbrechen und schwere Polizey-Uebertretungen, Wien 1803

Obraz
Gesetzbuch über Verbrechen und schwere Polizey-Uebertretungen (Księgi Ustaw na Zbrodnie i Ciężkie Policyjne Przestępstwa ; potocznie: Franciszkana) została opublikowana w 1803 r. Miała ona zastąpić wydany w 1787 r. Powszechny kodeks karny o zbrodniach i karach (potocznie: Józefina ). Podstawą do jej opracowania stał się wprowadzony w 1797 r. w Galicji Zachodniej kodeks Ustawa karna dla Galicji Zachodniej .  Franciszkana zawierała krótki wstęp oraz 210 paragrafów, tworzących dwie księgi tj. o zbrodniach i ich karaniu oraz o ciężkich przestępstwach policyjnych. Każda z nich zawierała część ogólną i szczególną oraz przepisy odnoszące się do procedury karnej. Wprowadzono w niej wiele zmian w porównaniu do Józefiny (np. przedawnienie, złagodzenie odbywania kary pozbawienia wolności), aczkolwiek zachowano podstawowe zasady odpowiedzialności sprawców za popełnione przestępstwa, a nawet, w niektórych przypadkach poszerzono ją w zakresie przestępstw przeciwko państwu czy religii.  Franciszkan

Allgemeines Gesetz über Verbrechen und derselben Bestrafung, Wien 1787

Obraz
Allgemeines Gesetz über Verbrechen und derselben Bestrafung (Powszechny kodeks karny o zbrodniach i karach; popularnie Józefina) był zbiorem prawa karnego powstałym z inicjatywy władcy austriackiego Józefa II Habsburga (1741-1790). Wydany on został w 1787 r., zastępując obowiązującą dotychczas, mocno krytykowaną z uwagi na utrzymanie wielu instytucji Costitutio Criminalis Carolina Terezjanę (Theresiana) z 1768 r.  Józefina zawierała 264 paragrafy dotyczące wyłącznie prawa karnego materialnego. Podzielona była na dwie części. Pierwsza regulowała cięższe przestępstwa karne tj. kryminalne, druga zaś lżejsze, przestępstwa karne polityczne. W trzech pierwszych rozdziałach zawarto przepisy ogólne. W dalszych, szczegółowo uregulowano materię czynów zabronionych.  W porównaniu do Terezjany , Józefina stanowiła istotny postęp w zakresie techniki tworzenia prawa oraz samej nauki austriackiego prawa karnego. Zrezygnowano z w niej z instytucji analogii oraz ściśle powiązano przestępstwo i karę

Przywilej chełmiński (Privilegium Culmense)

Obraz
Przywilej chełmiński został wydany przez władze Zakonu Krzyżackiego jako akt lokacyjny dla dwóch miast tj. Chełmna i Torunia w 1233 r. Odnowiono go w 1251 r.  Wprowadził on jako obowiązujące prawo magdeburskie. Natomiast zmodyfikowano w nim pierwotne zasady tego systemu. Dotyczyło to w szczególności sposobu dziedziczenia tj. wprowadzenia sukcesji flamandzkiej umożliwiającej dziedziczenie córkom zmarłego (art. 10). Z tej instytucji wykształciła się następnie chełmińska wspólność majątkowa, uprawniająca wdowca lub wdowę do ½ wspólnego majątku po śmierci współmałżonka/współmałżonki.  W zakresie prawa karnego i procedury karnej mieszczanom obu miast nadano prawo do wyboru własnych sędziów, sędziowie mieli prawo do zmniejszania grożących kar (w sprawach mniejszych) i obniżono kary stosowane w prawie magdeburskim do połowy (art. 1, 4).  Przywilej ugruntował obowiązywanie prawa magdeburskiego w Prusach. Na jego podstawie recypowano inne źródła tego systemu prawa, w tym pochodzące ze Śląska Ma

Constitutio Criminalis Theresiana oder der [...] Majestät Maria Theresia […] peinliche Gerichtsordnung, Wien 1769.

Obraz
Zbiór prawa karnego powstały z inicjatywy władczyni austriackiej Marii Teresy Habsburg (1717-1780) w 1768 r. W zamierzeniu miał on zastąpić dotychczas obowiązujące w tym zakresie prawo zwyczajowe oraz stanowione.  Theresiana zawierała 105 artykułów, niekiedy bardzo rozbudowanych. Dzieliła się na dwie części. Pierwsza w zamierzeniu miała pełnić rolę przepisów ogólnych, w drugiej skupiono się na konkretnych czynach zabronionych i sankcjach za ich popełnienie.  W ostatecznym kształcie, stanowiła ona zmodyfikowaną wersję Caroliny z 1532 r. Tym samym uwzględniono w niej instytucje analogii, zakres odpowiedzialności uzależniony od kondycji stanowej sprawcy przestępstwa, podział przestępstw na publiczne, prywatne i mieszane oraz inne instytucje znane z Caroliny. Generalnie, nie uwzględniono w niej postulatów oświeceniowych, w tym humanitaryzmu. W konsekwencji podlegał on krytyce myślicieli okresu.  Na terenie monarchii habsburskiej obowiązywała ona do czasu zastąpienia jej przez kolejny zbiór

Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej z dnia 15 maja 1871 r. z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami po rok 1918 wraz z ustawą wprowadczą do kodeksu karnego dla Związku Północno-Niemieckiego (Rzeszy Niemieckiej) z dnia 31 maja 1870 r. przekł. urzędowy Departamentu Sprawiedliwości Ministerstwa B. Dzielnicy Pruskiej, Poznań 1920.

Obraz
Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej z 1871 r. był zbiorem prawa opracowanym w związku z potrzebą ujednolicenia prawa karnego w tym kraju po zjednoczeniu. W konsekwencji zastąpił on dotychczas obowiązujące kodyfikacje i inne źródła prawa.  Podstawą do jego opracowania był kodeks karny Związku Północnoniemieckiego z 1871 r. Tym samym przyjęto w nim podobne założenia i instytucje prawne, wzbogacone o nowe rozwiązania normatywne i techniczne. Wartym odnotowania była również widoczna w porównaniu z kodeksem z 1851 r. liberalizacja przepisów w zakresie kary.  Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej zawierał w sumie 370 paragrafów, ujętych w poszczególnych paragrafach. W jego skład wchodził wstęp oraz dwie części: I – „O karaniu zbrodni, występków i wykroczeń w ogólności”; II – „O poszczególnych zbrodniach, występkach oraz wykroczeniach i o ich karaniu”. Jego treść została kilkukrotnie znowelizowana (1876, 1880, 1891).  Na potrzeby edycji w serwisie IURA. Źródła prawa dawnego, opublikowano odczyt kode