Archeologia Prawna

dawne miejsce straceń znajduje się wśród pól na północny-zachód od miejscowości, przy starej drodze ze Strzelina do Dzierżoniowa. opis: Góra Szubieniczna zaznaczona została na rękopiśmiennej mapie wojskowej autorstwa Ludwiga Wilhelma von Reglera z lat 1764–1770.  uwagi: doskonale z miejsca gdzie dawniej stała szubienica widać centrum Goli wraz z zamkiem. Niestety obecnie nic nie wiadomo o historii tego placu kaźni.  Najważniejsza literatura: Staatsbibliothek Berlin, Preussischer Kulturbesitz, Kartenabteilung, sygn. N 15140, nr 70.

  murowany pręgierz stoi w centrum miejscowości w sąsiedztwie kościoła św. Michała Archanioła. opis: obiekt wykonano na planie kwadratu. Jest to jedyny pręgierz murowany z czerwonej cegły. Obiekt został zwieńczony daszkiem z karpiówki, w narożnikach krytych gąsiorami, a na szczycie kamienna kula. Jego wysokość to ponad 300 cm, zachowały się cztery metalowe pierścienie o średnicy 10 cm, zamontowane ponad 2 m od poziomu gruntu. uwagi: obiekt wymaga zabezpieczenia i uzupełnienia ubytków zarówno w bazie pręgierza, jak i wieńczącej go dachówce. Najważniejsza literatura: J. Milka, Pręgierze. Kamienne pomniki dawnego prawa na Dolnym Śląsku , cz. 1, Świdnica 1991, s. 38.

szubienica usytuowana na niewielkim wzniesieniu 1000 m na południowy-wschód od miejscowości, w odległości około 100 m na północ od drogi prowadzącej z Lipy do Jastrowca.  opis: obiekt wykonano w formie cylindrycznej studni o średnicy wewnętrznej około 350 cm i wysokości około 300 cm, z trzema kamiennymi filarami, z których do dziś zachowały się tylko dwa. Całość wykonano z nieociosanego kamienia, z wejściem od strony zachodniej. W przeszłości każdy z trzech filarów mógł posiadać dodatkowe gniazda na belki egzekucyjne, przez co istniała możliwość zainstalowania dodatkowych belek (w sumie po sześć sztuk, po dwie na każdym z filarów). Obiekt najprawdopodobniej posiadał również podest egzekucyjny (drewniany) biegnący na zewnątrz budowli. Ciekawostką jest fakt, iż w świadomości lokalnej społeczności jeszcze na początku XX w. obiekt był uważany za ruiny pogańskiej świątyni. uwagi: obecnie szubienica w Lipie znajduje się w fatalnym stanie i wymaga natychmiastowego remontu, a przynajmniej prze

tzw. Mały Rynek w Bystrzycy Kłodzkiej. Pierwotnie, do 1813 r. stał na rynku przed ratuszem. Bystrzycki pręgierz wykonano w całości z piaskowca. Jego wysokość wynosi około 350 cm. Osadzono go na kamiennym podeście. Obiekt składa się z ośmiokątnego słupa, w górnej partii cylindrycznego, zwieńczonego dwuczęściowym kołnierzem przykrytym stożkiem. Na wysokości około 200 cm znajdują się metalowe pierścienie, a na wysokości 7 cm dwa kolejne, służące do unieruchamiania skazańca. datacja: 1556. Jego drewniany poprzednik spłonął prawdopodobnie podczas pożaru miasta w 1475 r. opis: Na zwieńczeniu pręgierza wyryto napis o charakterze moralizatorskim: DEUS IMPIOS PUNIT - Bóg każe bezbożników. Bystrzycki pręgierz jest jedynym obiektem tego typu na Śląsku, który opatrzono napisami. W dolnej części pręgierza wyryto daty jego przenosin (TRANSFERIRT 1736 i 1813) oraz datę 1556 jako rok wystawienia zabytku. Historia obiektu sięga 1556 r., kiedy to rada miejska zleciła jego budowę. Pierwszą karę (wychłost

Wojcieszów (niem. Kauffung), powiat złotoryjski.  szubienica została wybudowana na wschód od Wojcieszowa, na południowo-wschodnim skłonie zbocza wzniesienia Trzciniec.  datacja: brak danych. Najczęściej wskazuje się XVII stulecie, jako czas jej wzniesienia.  opis: całość stanowi cylindryczna studnia o średnicy wewnętrznej niemal 600 cm                      i wysokości 300 cm, grubość waha się od 100 do 120 cm. Na koronie murów postawiono cztery kamienne filary o wysokości: 320, 400, 290, 350 cm, posiadające widoczne ślady gniazd do umieszczania belek egzekucyjnych. Od strony zachodniej do wnętrza studni prowadzi wejście o rozmiarach: 230x160x120 cm. Budowlę wykonano z granitowych ciosów.  uwagi: wojcieszowska szubienica jest najlepiej zachowanym obiektem tego typu na Dolnym Śląsku. Była remontowana w latach trzydziestych XX w. Na podstawie jednej z jeleniogórskich kronik wiadomo, że wykonano tutaj trzy egzekucje w 1682 r. Wnętrze obiektu, jak i jego najbliższe otoczenie zostało badane

Miłków (niem. Arnsdorf), powiat karkonoski. szubienica znajduje się na wzniesieniu o nazwie Straconka, w odległości około 100 m od drogi łączącej Miłków ze Ściegnami, tuż przy bocznej drodze do zakładu przemysłowego.  datacja: 1677 opis: obiekt na planie cylindrycznym o średnicy 4,9-5,2 m wzniesiono z ciosów granitowych i piaskowcowych oraz drobniejszych otoczaków kamiennych. Grubość muru wynosi 0,8-0,9 m, zachowana wysokość około 2 m. Na koronie muru znajdują się trzy filary o wysokości około 2 m. Do wnętrza szubienicy prowadziło rozglifione wejście o szerokości 0,75-1,1 m, umieszczone od strony południowo-zachodniej. Stan zachowania szubienicy jest zły. W murze pomiędzy filarami widoczne są duże ubytki, również filary nie zachowały się w swej pierwotnej wysokości i formie. Najbardziej zniszczony jest mur w partii południowo-zachodniej, przy wejściu, które jeszcze na początku XX w. było zamknięte od góry łukiem. uwagi: egzekucje kary śmierci wykonano tutaj w latach: 1684, 1689, 1701,

Żagań, gmina Żagań, powiat żagański, województwo lubuskie. dawne miejsce straceń położone jest około 1,5 km na północny-wschód od obecnego centrum miejscowości. typ stanowiska: miejsce straceń. okres chronologiczny: nowożytność. opis: pochówek ten był jednym z czterech tworzących cmentarz skazańców. Znajdował się na zewnątrz szubienicy. Zarys jamy grobowej w planie zbliżony do owalu o wymiarach 1,73 x 0,7 m. Na wschód od niego znajdował się grób nr 1/2C/2018.Szkielet został złożony na wznak w pozycji wyprostowanej na osi wschód-zachód, górną częścią korpusu skierowany na wschód. Czaszka została złożona pomiędzy kośćmi piszczelowymi. Prawa kończyna górna zgięta w stawie łokciowym, z kośćmi dłoni złożonymi na lewym przedramieniu. Lewa kończyna górna lekko zgięta w stawie łokciowym, z kośćmi dłoni ułożonymi nieco powyżej kości krzyżowej. Kończyn dolne wyprostowane. Szkielet kompletny. W grobie tym złożono ciało osoby, na której wykonano karę śmierci przez ścięcie. obiekty towarzysząc: fun

Żagań, gmina Żagań, powiat żagański, województwo lubuskie. dawne miejsce straceń położone jest około 1,5 km na północny-wschód od obecnego centrum miejscowości. typ stanowiska: miejsce straceń. okres chronologiczny: nowożytność. opis: pochówek ten był jednym z czterech tworzących cmentarz skazańców. Znajdował się na zewnątrz szubienicy. Zarys jamy grobowej słabo czytelny, w planie zbliżony do owalu o wymiarach 1,7 x 0,52 m. Ułożony równolegle do muru południowego, pomiędzy grobami nr 1/2A/2C/2018, a 1/2E/2019.Szkielet został złożony na wznak w pozycji wyprostowanej na osi wschód-zachód, górną częścią korpusu skierowany na zachód. Brak kości czaszki. Prawa kończyna górna zgięta w stawie łokciowym, z kośćmi dłoni ułożonymi na wysokości obojczyków. Lewa kończyna górna wyprostowana, złożona wzdłuż ciała. Kończyn dolne wyprostowane. Szkielet niemal kompletny, jedynie czaszka została zdeponowana w innym miejscu, wewnątrz szubienicy, bądź w niezidentyfikowanym dole. W grobie tym złożono ciało

Żagań, gmina Żagań, powiat żagański, województwo lubuskie. dawne miejsce straceń położone jest około 1,5 km na północny-wschód od obecnego centrum miejscowości. typ stanowiska: miejsce straceń okres chronologiczny: nowożytność opis: pochówek ten był jednym z czterech tworzących cmentarz skazańców. Znajdował się na zewnątrz szubienicy. Zarys jamy grobowej słabo czytelny, w planie zbliżony do owalu o wymiarach 1,5 x 0,39 m. Ułożony równolegle do muru południowego. Na zachód od niego znajdował się grób nr 1/2C/2018, a na północ grób nr 1/2/2018.Szkielet został złożony na wznak w pozycji wyprostowanej na osi wschód-zachód, górną częścią korpusu skierowany na zachód. Brak kości czaszki. Lewa kończyna górna lekko zgięta w stawie łokciowym, z kośćmi dłoni złożonymi na miednicy. Lewa kończyna dolna wyprostowana. Szkielet nie kompletny, brak kończyny górnej prawej, z wyjątkiem paliczków złożonych na miednicy, brak prawej kończyny dolnej oraz kości stopy kończyny lewej. Wspomniane braki są efekt

Żagań, gmina Żagań, powiat żagański, województwo lubuskie. dawne miejsce straceń położone jest około 1,5 km na północny-wschód od obecnego centrum miejscowości. typ stanowiska: miejsce straceń. okres chronologiczny: nowożytność. opis: pochówek ten był jednym z czterech tworzących cmentarz skazańców. Znajdował się na zewnątrz szubienicy, tuż przy południowym łęku fundamentowym. Zarys jamy nieczytelny. Szkielet został złożony na brzuchu w pozycji wyprostowanej na osi wschód-zachód, głową na zachód. Czaszka ułożona na twarzy, z twarzoczaszką lekko zwróconą w kierunku północnym. Na odcinku szyjnym wyraźnie widoczne przesunięcie kręgów. Prawa kończyna górna lekko zgięta w stawie łokciowym, założona na plecy, kości dłoni złożone nieco poniżej miednicy. Szkielet niekompletny, brak lewej kończyny górnej, kończyn dolnych oraz lewej kości miednicy. Braki te są efektem wystawienia ciała skazańca na dłuższą ekspozycję. W grobie tym złożono ciało osoby, na której wykonano karę śmierci przez powiesz

usytuowany w lesie przy dawnej Hemm-Weg prowadzącej z miejscowości Pomocne (niem. Pombsen) do Chełmca (niem. Kolbnitz) wymiary: 198 x 40 x 35 cm datacja: 1541 r. opis: słup o przekroju czworobocznym usadowiony w czworobocznym otworze kamiennej stopy. W górnej części, w reliefie wklęsłym data: 1541, a pod nią, w płycinie, przedstawienie pastorału, skrzyżowanego ze słabo widocznym krzyżem (?), mieczem (?). Jest to jeden z trzech zachowanych znaków granicznych wyznaczających południowo wschodni kraniec lasu należącego do dóbr klasztoru cysterskiego w Lubiążu. Najważniejsza literatura: M. Gabrowski, Cysterskie kamienie graniczne opactwa lubiąskiego z Mniszego Lasu koło Męcinki nieopodal Jawora, „Pomniki Dawnego Prawa”, z.t 52, 2020, s. 32-55

usytuowany przy posesji domu nr 13, między drogą a płotem, ok. 160 m od południe od kościoła pw. św. Stanisława granit; 147 x 73 x 25 cm datacja: XIV-XVI w. krzyż łaciński o lekko rozszerzającej się ku dołowi stopie Najważniejsza literatura: M. Hellmich, SteinerneZeugenmittelalterlichenRechtes in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtstische, Liegnitz 1923, s. 20, 23, tab. 5. D. Wojtucki, S. Zobniów, Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i ziemi kłodzkiej, Wrocław 2017, s. 475-476

ustawiony na skarpie, na północ od kościoła pw. św. Anny i Sebastiana, ok. 25 m na wschód od schodów prowadzących do świątyni piaskowiec, 110x37x23 datacja: XV-XVI w. krzyż łaciński z rytem miecza na trzonie poniżej ramion; na ramionach i głowicy ryty trzech krzyży równoramiennych; a przecięciu ramion i trzonu owalna, nieregularna nisza o średnicy ok. 16 cm i głębokości 8 cm Najważniejsza literatura: W. Steller, Steinkreuze und Erinnerungsmale in Niederschlesien, „Mitteilungen der schlesischen Gesellschaft für Volkskunde”, Bd. 34, Breslau 1934, s. 160. D. Wojtucki, S. Zobniów, Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i ziemi kłodzkiej, Wrocław 2017, s. 275.