Das Magdeburg-BreslauersystematischeSchöffenrecht (Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze)

Das Magdeburg-BreslauersystematischeSchöffenrecht (Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze)

Dostęp: Wydanie Paula Labanda z 1863 r.; dostęp online: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/101563/edition/94370?language=pl [dostęp 22.03.2023 r.]

Opis: Usystematyzowany zbiór ortyli magdeburskich uzupełnionych pouczeniami prawnymi wydanymi przez miasto Magdeburg dla Wrocławia (1261, 1283 i 1295 r.). Najprawdopodobniej powstał między 1359, a 1386 r., choć możliwe jest również wcześniejsze jego skompilowanie (ale po 1322 r.).

Składał się on z pięciu ksiąg regulujących najważniejsze kwestie z zakresu prawa publicznego i prywatnego. Pierwszą poświęcono instytucji rady, drugą ławnikom i sądownictwu, trzecią prawu karnemu, czwartą prawu spadkowemu, darowiznom i opiece nad sierotami, zaś w piątej uregulowany przepisy z zakresu prawa powszechnego (dotyczących różnych dziedzin prawa). 

Dzięki obszernej regulacji i przystępnej systematyzacji było ono wykorzystywane przez miasta oparte na prawie magdeburskim, w tym Wrocław. Pod koniec XIV w. stało się ono podstawą dla powstania w państwie Zakonu Krzyżackiego Prawa Starochełmińskiego (Der alte Kulm). Stanowiło ono przeróbkę Magdebursko-wrocławskiego systematycznego prawa ławniczego, uzupełnioną o regulacje Zwierciadła szwabskiego oraz ortyle wydane przez Magdeburg dla Chełmna.

W 1863 r. Paul Laband opublikował Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze (Das Magdeburg-breslauersystematischeSchöffenrechtaus der Mitte des 14 Jahrhunderts, wyd. P. Laband, Berlin 1863). 

Najważniejsza literatura: 

1. Das Magdeburg-breslauersystematischeSchöffenrechtaus der Mitte des 14 Jahrhunderts, wyd. P. Laband, Berlin 1863.
2. Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (IusmunicipaleMagdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.
3. Z. Zdrójkowski, Wstęp historyczny, [w:] Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), red. W. Maisel i Z. Zdrójkowski, przekł. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985, s. 3-7.
4. Z. Zdrójkowski, Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.

---

Das Magdeburg-Breslauer systematische Schöffenrecht (Magdeburg-Wrocław systematic courts' law)

Access: Paul Laband's edition from 1863; online access: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/101563/edition/94370?language=pl [accessed 22.03.2023] 

Description: Systematized collection of Magdeburg ortyls supplemented with legal instructions issued by the city of Magdeburg for Wrocław (1261, 1283 and 1295). It was most likely created between 1359 and 1386, although it is also possible that it was compiled earlier (but after 1322). It consisted of five books regulating the most important issues in the field of public and private law. The first was devoted to the institution of the council, the second to court and the judiciary, the third to criminal law, the fourth to inheritance law, donations and orphans, and the fifth regulated provisions from the field of common law (concerning various areas of law). 

Thanks to its extensive regulation and accessible systematization, it was used by cities based on Magdeburg law, including Wrocław. At the end of the 14th century, it became the basis for the creation of the Old Chełmno Law (Der alte Kulm) in the state of the Teutonic Order. It was a reworking of the Magdeburg-Wrocław systematic courts’ law, supplemented by the regulations of the Swabian Mirror and the ortyls issued by Magdeburg for Chełmno. 

In 1863 Paul Laband published the Magdeburg-Breslau systematic courts' law (Das Magdeburg-breslauer systematische Schöffenrecht aus der Mitte des 14 Jahrhunderts, ed. P. Laband, Berlin 1863).

The most important literature:

1. Das Magdeburg-breslauer systematische Schöffenrechtaus der Mitte des 14 Jahrhunderts, ed. by P. Laband, Berlin 1863.
2. Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (Ius municipale Magdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.
3. Z. Zdrójkowski, Wstęp historyczny, [in:] Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), ed. by W. Maisel i Z. Zdrójkowski, transl. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985, pp. 3-7.
4. Z. Zdrójkowski, Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.