M. Hanow, Jus Culmense ex ultima revision oder Das vollständige Culmische Recht, Gdańsk 1745

Zbiór prawny powstały w 1594 r. zawierający przepisy prawa chełmińskiego. To ostatnie było powstałą w XIII w. przeróbką prawa magdeburskiego. W sumie powstały trzy rewizje tego prawa tj. lidzbarską z 1566 r., nowomiejską z 1580 i toruńską (zwaną również gdańską) z 1594 r. Ostatecznie żadna z nich nie uzyskała mocy zbioru powszechnie obowiązującego. Rewizja toruńska, zwana również gdańską była ostatnią i najdoskonalszą pod wieloma względami z wszystkich zbiorów prawa chełmińskiego. W XVIII w. doczekała się ona druku w Gdańsku. Jego autorem był Michał Krzysztof Hanow (1695-1773). 

Prawu karnemu poświęcono w Rewizji toruńskiej księgę V. Podobnie jak w przypadku poprzednich zbiorów prawa chełmińskiego obejmuje ona zarówno ogólne, jak i szczegółowe instytucje prawa karnego materialnego, jak i procesowego. W głównej mierze jej twórcy oparli się w tym miejscu na prawie karnym zawartym w kodeksie Rewizji nowomiejskiej, a więc pośrednio sięgnęli również do Der alte Kulm (Prawo Starochełmińskie) i Rewizji lidzbarskiej. 

 Rewizja toruńska była wykorzystywana w praktyce sądowej miast stosujących prawo chełmińskie.

Lokalizacja: Biblioteka Jagiellońska; dostęp online https://polona.pl/item-view/885a637c-d148-4400-a3f5-5c3065cf197d?page=6 [dostęp 19.10.2023 r.]

Okres chronologiczny: Nowożytność

Typ zabytku: Druk

Stan zachowania: Bardzo dobry

Surowiec: Papier

Funkcja zabytku: Zbiór prawny wykorzystywany w praktyce sądowej

Powiązana literatura

1. Groth A., Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego z 1566 r., „Słupskie Studia Historyczne, 1993, s. 13-33.
2. Hanow M., Jus Culmense ex ultima revision oder Das vollständige Culmische Recht, Gdańsk 1767.
3. Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), red. W. Maisel i Z. Zdrójkowski, przekł. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985.
4. Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego. Pomniki prawa, wyd. A. Groth, Koszalin 1997.
5. Rewizja nowomiejska prawa chełmińskiego 1580 (1814) zwana także Jus Culmense Emendatum lub Jus Culmense Polonicum, przekł. I. Malinowska-Kwiatkowska, J. Sondel, Toruń 1993.
6. Zdrójkowski Z., Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.

---

M. Hanow, Jus Culmense ex ultima revision oder Das vollständige Culmische Recht, Gdańsk 1745

A legal code created in 1594 containing the regulations of Chełmno law. The latter was a 13th-century modification of Magdeburg law. In total, three revisions of this law were created, i.e. Lidzbark revision from 1566, Nowe Miasto revision from 1580 and Toruń revision (also known as Gdańsk revision) from 1594. Ultimately, none of them gained the status of a universally binding code. The Toruń revision, also known as Gdańsk, was the last and in many respects the most perfect of all the codes of Chełmno law. In the 18th century, it was printed in Gdańsk. Its editor was Michał Krzysztof Hanow (1695-1773).

Book V of the Toruń Revision is devoted to criminal law. As in the case of the previous regulations of Chełmno law, it includes both general and specific institutions of substantive and procedural criminal law. Its creators mainly based themselves here on the criminal law regulated in the Nowe Miasto Revision, and thus indirectly also reached out to Der alte Kulm (Old Chełmno Law) and the Lidzbark Revision.

The Toruń Revision was used in the judicial practice of cities applying Chełmno law.


• Location: Jagiellonian Library; online access https://polona.pl/item-view/885a637c-d148-4400-a3f5-5c3065cf197d?page=6 [accessed 19/10/2023]
• Chronological period: Modern period
• Type of monument: Print
• Condition of preservation: Very good
• Raw material: Paper
• Function of monument: Legal code used in court practice

The most important literature:

1. Groth A., Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego z 1566 r., „Słupskie Studia Historyczne, 1993, pp. 13-33.
2. Hanow M., Jus Culmense ex ultima revision oder Das vollständige Culmische Recht, Gdańsk 1767.
3. Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), ed. by W. Maisel i Z. Zdrójkowski, tramsl. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985.
4. Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego. Pomniki prawa, ed. by A. Groth, Koszalin 1997.
5. Rewizja nowomiejska prawa chełmińskiego 1580 (1814) zwana także Jus Culmense Emendatum lub Jus Culmense Polonicum, transl. I. Malinowska-Kwiatkowska, J. Sondel, Toruń 1993.
6. Zdrójkowski Z., Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.