Mikołaj Jaskier, Promptuarium Iuris Provincialis Saxonici, quod Speculum Saxonum vocatur tu[m] et Municipalis Maideburgen[sis] summa dilige[n]tia recollectum […], Cracovia 1535.

Łacińskie wydanie Zwierciadła Saskiego (Sachsenspiegel) opracowane przez krakowskiego prawoznawcę Mikołaja Jaskiera (1504-1560?). Źródło to stanowiło obok Weichbildu magdeburskiego (Ius municipale Magdeburgense, Das Sächsische Weichbildrecht), najważniejsze źródło prawa niemieckiego. 

Pomimo, iż wersja M. Jaskiera nie była pierwszym wydaniem tego kodeksu na ziemiach polskich, to podobnie jak z jego tłumaczeniem Weichbildu, Zwierciadło Jaskiera uzyskało od króla Zygmunta I Starego w 1535 r. moc powszechnie obowiązującą. 

W 1581 r. Zwierciadło Saskie M. Jaskiera przetłumaczył na język polski lwowianin Paweł Szczerbic, ułatwiając tym samym jego stosowanie na terenach Korony. 

W praktyce sądowej, w zakresie prawa karnego sądy powoływały się zarówno na Weichbild, jak i Zwierciadło Saskie.

Lokalizacja: Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. XVI.F.4491; dostęp online: Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/13029/edition/11576 [dostęp 10.09.2023 r.]

Okres chronologiczny: Nowożytność

Typ zabytku: Druk

Stan zachowania: Dobry

Surowiec: Papier

Funkcja zabytku: Zbiór prawny wykorzystywany w praktyce sądowej

Powiązana literatura

1. Mikołajczyk M., Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku, Katowice 2013.
2. Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (Ius municipale Magdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.
3. Mikuła M., Weichbild magdeburski w rękopisie Biblioteki Jagiellońskiej nr 4405, [w:] Nil nisi veritas. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Matuszewskiemu, red. M. Głuszak, D. Wiśniewska-Jóźwiak, Łódź, 2016, s. 147-159.
4. Szczerbic P., Speculum Saxonum. Ius Municipale. Skorowidz terminów prawniczych, oprac. G. M. Kowalski, Kraków 2018 [Bibliotheca Iagellonica. Fontes et Studia, t. 33].

---

Mikołaj Jaskier, Promptuarium Iuris Provincialis Saxonici, quod Speculum Saxonum vocatur tu[m] et Municipalis Maideburgen[sis] summa dilige[n]tia recollectum […], Cracovia 1535.

A Latin edition of the Saxon Mirror (Sachsenspiegel) prepared by the Kraków jurist Mikołaj Jaskier (1504-1560?). This source was, alongside the Magdeburg Weichbild (Ius municipale Magdeburgense, Das Sächsische Weichbildrecht), the most important source of customary German law.

Although M. Jaskier's version was not the first edition of this code in Polish lands, similarly to his translation of Weichbild, Jaskier's Saxon Mirror gained universally binding status from King Sigismund I the Old in 1535.

In 1581, M. Jaskier's Saxon Mirror was translated into Polish by Paweł Szczerbic from Lviv, thus facilitating its application in the territories of the Crown.

In judicial practice, in the field of criminal law, courts referred to both Weichbild and Saxon Mirror.


• Location: Ossoliński National Institute in Wrocław, file reference XVI.F.4491; online access: Lower Silesian Digital Library, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/13029/edition/11576 [accessed 10.09.2023]
• Chronological period: Modern period
• Type of monument: Print
• Preservation condition: Good
• Raw material: Paper
• Function of monument: Legal code used in court practice

The most important literature:

1. Mikołajczyk M., Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku, Katowice 2013.
2. Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (Ius municipale Magdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.
3. Mikuła M., Weichbild magdeburski w rękopisie Biblioteki Jagiellońskiej nr 4405, [w:] Nil nisi veritas. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Matuszewskiemu, ed. by M. Głuszak, D. Wiśniewska-Jóźwiak, Łódź, 2016, pp. 147-159.
4. Szczerbic P., Speculum Saxonum. Ius Municipale. Skorowidz terminów prawniczych, ed. by G. M. Kowalski, Kraków 2018 [Bibliotheca Iagellonica. Fontes et Studia, t. 33].