Rewizja Lidzbarska prawa chełmińskiego (Ius culmense emendatum et correctum cum formula regiminis et iudiciorum Curlandiae et transactionibus inter Poloniae et Daniae reges.)

Zbiór prawny powstały w 1566 r. zawierający przepisy prawa chełmińskiego. To ostatnie było powstałą w XIII w. przeróbką prawa magdeburskiego. W I poł. XVI w. szlachta Prus Królewskich razem z mieszczaństwem, podjęła wysiłki w celu skodyfikowania prawa prowincji, co zaowocowało trzema poważnymi projektami: rewizją lidzbarską z 1566 r., nowomiejską z 1580 i toruńską (zwaną również gdańską) z 1594 r. Ostatecznie żadna z nich nie uzyskała mocy zbioru powszechnie obowiązującego. Tym nie mniej, wszystkie z nich były stosowane w praktyce sądowej. 

Prawu karnemu poświęcono w Rewizji lidzbarskiej księgę V. Obejmuje ona zarówno ogólne, jak i szczegółowe instytucje prawa karnego materialnego, jak i procesowego. W głównej mierze jej twórcy oparli się w tym miejscu na prawie karnym zawartym w kodeksie Der alte Kulm (Prawo Starochełmińskie). 

Rewizja lidzbarska była wykorzystywana w praktyce sądowej miast stosujących prawo chełmińskie.

Lokalizacja: Biblioteka Narodowa; dostęp online: https://polona.pl/item-view/71a6a876-db32-481a-bcd1-0ff978cda63a?page=0 [dostęp 10.09.2023 r.]

Okres chronologiczny: Nowożytność

Typ zabytku: rękopis

Stan zachowania: Dobry

Surowiec: Papier

Funkcja zabytku: Zbiór prawny wykorzystywany w praktyce sądowej

Powiązana literatura

1. Groth A., Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego z 1566 r., „Słupskie Studia Historyczne, 1993, s. 13-33.
2. Hanow M., Jus Culmense ex ultima revision oder Das vollständige Culmische Recht, Gdańsk 1767.
3. Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), red. W. Maisel i Z. Zdrójkowski, przekł. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985
4. Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego. Pomniki prawa, wyd. A. Groth, Koszalin 1997.
5. Rewizja nowomiejska prawa chełmińskiego 1580 (1814) zwana także Jus Culmense Emendatum lub Jus Culmense Polonicum, przekł. I. Malinowska-Kwiatkowska, J. Sondel, Toruń 1993.
6. Zdrójkowski Z., Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.

---

Lidzbark Revision of Chełmno Law (Ius culmense emendatum et correctum cum formula regiminis et iudiciorum Curlandiae et transactionibus inter Poloniae et Daniae reges.)

A legal code created in 1566 containing the regulations of Chełmno law. The latter was a 13th-century reworking of Magdeburg law. In the first half of the 16th century, the nobility of Royal Prussia, together with the burghers, made efforts to codify the law of the province, which resulted in three major projects: the Lidzbark Revision of 1566, the Nowe Miasto Revision of 1580 and the Toruń Revision (also known as the Gdańsk Revision) of 1594. Ultimately, none of them gained the status of a universally binding source of law. Nevertheless, all of them were used in court practice.

Book V of the Lidzbark Revision is devoted to criminal law. It includes both general and specific institutions of substantive and procedural criminal law. Its creators mainly relied here on the criminal law regulated in the code of Der alte Kulm (Old Chełmno Law). The Lidzbark Revision was used in the judicial practice of cities using Chełmno law.


• Location: National Library; online access: https://polona.pl/item-view/71a6a876-db32-481a-bcd1-0ff978cda63a?page=0 [accessed 10/09/2023]
• Chronological period: Modernity
• Chronological period: Modernity
• Condition of preservation: Good
• Raw material: Paper
• Function of monument: Legal code used in judicial practice

The most important literature:

1. Groth A., Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego z 1566 r., „Słupskie Studia Historyczne, 1993, pp. 13-33.
2. Hanow M., Jus Culmense ex ultima revision oder Das vollständige Culmische Recht, Gdańsk 1767.
3. Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), ed. by W. Maisel i Z. Zdrójkowski, transl. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985
4. Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego. Pomniki prawa, ed. by A. Groth, Koszalin 1997.
5. Rewizja nowomiejska prawa chełmińskiego 1580 (1814) zwana także Jus Culmense Emendatum lub Jus Culmense Polonicum, transl. I. Malinowska-Kwiatkowska, J. Sondel, Toruń 1993.
6. Zdrójkowski Z., Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.