Zwierciadło Saskie (Sachsenspiegel)

Zwierciadło Saskie (Sachsenspiegel) stanowiło niezwykle popularny zbiór prawa używany w średniowieczu oraz okresie nowożytnym do końca XVIII i pocz. XIX w. Powstał on w I poł. XIII w (1215-1235). Jego autorem był ławnik sądowy Eike von Repkow (1180?-1233?). 

Zbiór dotyczył prawa ziemskiego i lennego, w tym prawa karnego oraz procesowego. Był on również używany wraz z Weichbildem magdeburskim w prawie miejskim. 

Dzięki systematycznemu układowi oraz zawartości merytorycznej, w szybkim czasie Zwierciadło Saskie stało się podstawowym źródłem prawa dla terenów, gdzie obowiązywało prawo saskie. Tworzone były również jego lokalne przeróbki jak np. prawo ziemskie wrocławskie z 1356 r. czy księga prawna Środy Śląskiej z ok. 1335 r. W średniowiecznej Polsce popularne były łacińskie wersje Zwierciadła autorstwa Konrada z Opola (1272-1292) oraz Konrada z Sandomierza (ok. 1359). W 1535 r. swojej edycji łacińskiej opatrzonej glosą dokonał krakowski prawoznawca Mikołaj Jaskier. Natomiast w 1581 r. lwowianin Paweł Szczerbic opublikował polskie tłumaczenie zbioru. 

W zakresie prawa karnego sądy posługujące się prawem magdeburskim powoływały się zarówno na Zwierciadło Saskie, jak i Weichbild.

Lokalizacja: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego, Oddział Rękopisów; dostęp online w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/doccontent?id=48541 [dostęp 10.09.2023 r.]

Okres chronologiczny: Średniowiecze/Nowożytność

Typ zabytku: Rękopis

Stan zachowania: Dobry

Surowiec: Papier, pergamin, drewno

Funkcja zabytku: Zbiór prawny wykorzystywany w praktyce sądowej

Powiązana literatura

1. Maciejewski T., Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2017.
2. Mikołajczyk M., Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku, Katowice 2013.
3. Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (Ius municipale Magdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.

---

The Saxon Mirror (Sachsenspiegel)

The Saxon Mirror (Sachsenspiegel) was an extremely popular code of law used in the Middle Ages and the modern period until the end of the 18th and beginning of the 19th century. It was created in the first half of the 13th century (1215-1235). Its author was judge Eike von Repkow (1180?-1233?).

The code regulated land and feudal law, including criminal and procedural law. It was also used together with the Magdeburg Weichbild in municipal law.

Thanks to its systematic and substantive content, the Saxon Mirror quickly became the primary source of law for areas where Saxon law was in force. Local adaptations were also created, such as the Wrocław land law from 1356 or the Środa Śląska law code from around 1335. Latin versions of the Saxon Mirror by Konrad of Opole (1272-1292) and Konrad of Sandomierz (around 1359) were popular in medieval Poland. In 1535, the Kraków legal scholar Mikołaj Jaskier published his Latin edition of the code with a gloss. In 1581, Paweł Szczerbic from Lviv published a Polish translation of the Saxon Mirror.

In the field of criminal law, courts using Magdeburg law referred to both the Saxon Mirror and the Weichbild.


• Location: Wrocław University Library, Manuscript Department; online access in the Digital Library of the University of Wrocław: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/doccontent?id=48541 [accessed 10.09.2023]
• Chronological period: Middle Ages/Modernity
• Type of monument: Manuscript
• Condition of preservation: Good
• Raw material: Paper, parchment, wood
• Function of monument: Legal code used in court practice

The most important literature:

1. Maciejewski T., Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2017.
2. Mikołajczyk M., Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku, Katowice 2013.
3. Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (Ius municipale Magdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.