Zwierciadło Saskie (Sachsenspiegel)

Zwierciadło Saskie (Sachsenspiegel) stanowiło niezwykle popularny zbiór prawa używany w średniowieczu oraz okresie nowożytnym do końca XVIII i pocz. XIX w. Powstał on w I poł. XIII w (1215-1235). Jego autorem był ławnik sądowy Eike von Repkow (1180?-1233?). 

Zbiór dotyczył prawa ziemskiego i lennego, w tym prawa karnego oraz procesowego. Był on również używany wraz z Weichbildem magdeburskim w prawie miejskim. 

Dzięki systematycznemu układowi oraz zawartości merytorycznej, w szybkim czasie Zwierciadło Saskie stało się podstawowym źródłem prawa dla terenów, gdzie obowiązywało prawo saskie. Tworzone były również jego lokalne przeróbki jak np. prawo ziemskie wrocławskie z 1356 r. czy księga prawna Środy Śląskiej z ok. 1335 r. W średniowiecznej Polsce popularne były łacińskie wersje Zwierciadła autorstwa Konrada z Opola (1272-1292) oraz Konrada z Sandomierza (ok. 1359). W 1535 r. swojej edycji łacińskiej opatrzonej glosą dokonał krakowski prawoznawca Mikołaj Jaskier. Natomiast w 1581 r. lwowianin Paweł Szczerbic opublikował polskie tłumaczenie zbioru. 

W zakresie prawa karnego sądy posługujące się prawem magdeburskim powoływały się zarówno na Zwierciadło Saskie, jak i Weichbild.

  • Lokalizacja: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego, Oddział Rękopisów; dostęp online w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/doccontent?id=48541 [dostęp 10.09.2023 r.]
  • Okres chronologiczny: Średniowiecze/Nowożytność
  • Typ zabytku: Rękopis
  • Stan zachowania: Dobry
  • Surowiec: Papier, pergamin, drewno
  • Funkcja zabytku: Zbiór prawny wykorzystywany w praktyce sądowej

    • Powiązana literatura

    1. Maciejewski T., Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2017.
    2. Mikołajczyk M., Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku, Katowice 2013.
    3. Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (Ius municipale Magdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.

    Komentarze

    Prześlij komentarz

    Popularne posty z tego bloga

    Szubienica. Chełmsko Śląskie, gmina Lubawka

    Obraz
    Obiekt zachowany w postaci reliktu wkopu fundamentowego wypełnionego pyłem ceglanym i fragmentami cegieł. W planie o formie kolistej o średnicy około 7 m. Szerokość wkopu wynosiła około 0,75 m, a miąższość do 15 cm. Wewnątrz studni szubienicznej zarejestrowano w trzech punktach niewielkie poszerzenia wkopu fundamentowego, rozlokowane w równych odległościach. Są to miejsca w których fundament został wzmocniony, w celu zapewniania stabilności filarom szubienicznym. Na tej podstawie można stwierdzić, iż belki egzekucyjne na szubienicy w Chełmsku Śląskim założono na planie trójkąta, a każda z nich miała prawdopodobnie długość około 5,3 m. Zły stan zachowania reliktu fundamentu dawnej szubienicy jest efektem bardzo dokładnej rozbiórki oraz silnego przekształcenia terenu, w wyniku prowadzonej na tym terenie intensywnej uprawy roli. Obecnie obszar jest użytkowany jako łąka. Chełmsko Śląskie - zeszyt PDP 51 Gallows. Chełmsko Śląskie, District: Lubawka  The object has been preserved in the form
    Read more »

    Kamień graniczny. Jemna (niem. Raschdorf), pow. ząbkowicki

    Obraz
    kamień graniczny usytuowany na styku trzech granic na przełęczy między górami Rozstaj i Malinowa. Pierwotnie był ustawiony tuż przy skrzyżowaniu leśnych dróg, w ostatnich latach przeniesiony ok 20 m na południowy zachód i ustawiony na stoku przy drodze. piaskowiec; 33 x 45 x 46 x 45 cm datacja: 1730 trójboczny obiekt, pierwotnie prawdopodobnie w formie niewysokiego obelisku, wyznaczający punkt zbiegu granic dóbr w Kolonii Jemna (Raschgrund), Grodziszczu (Lampersdorf) i Jemnej (Raschdorf). Na każdym z trzech boków umieszczono inskrypcje i wyobrażenia heraldyczne: 1. ściana: Ao 1730 RASCHGRVN[…] oraz herby klasztorów w Henrykowie i Zirc na dwóch owalnych tarczach nałożonych na kartusz z ornamentami roślinnymi. 2. ściana: LAMPERSDORF oraz herb von Nimptsch z hełmem, labrami i częściowo zniszczonym klejnotem 3. ściana: RASCHDORF oraz nieczytelny herb (prawdopodobnie von Haugwitz) na owalnym kartuszu ozdobionym ornamentem roślinnym Pełny ekran   Powiązana literatura J. Organiściak, Kamie
    Read more »

    Krzyż kamienny. Damianowice, powiat wrocławski

    Obraz
    Krzyż łaciński usytuowany przy zbiegu ul. Spółdzielczej i drogi prowadzącej do wsi Ręków. Wykonany z granitu. Wymiary: 110 x 89 x 22 cm. XIV-XVI w. Poniżej poziomu gruntu, obecnie niewidoczny, wypukły relief topora. Pełny ekran  | Muzeum Cyfrowe UWr Powiązana literatura M. Hellmich, Steinerne Zeugen mittelalterlichen Rechtes in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtstische, Liegnitz 1923, s. 19, 24, tab. 1. D. Wojtucki, S. Zobniów, Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i ziemi kłodzkiej, Wrocław 2017, s. 461-462 Stone cross. Damianowice. Poviat: Wrocław Latin cross located at the corner of SpółdzielczaStreet and the road leading to the village of Reków. Made of granite. Dimensions: 110 x 89 x 22 cm. 14th-16th centuries. Below ground level, currently invisible, convex relief of an axe. Related literature: M. Hellmich, Steinerne Zeugen mittelalterlichen Rechtes in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtstische, Liegnitz 1923, s.
    Read more »