Dzwony i dzwonki grzeszników

        Skazańcom, w drodze na miejsce kaźni towarzyszyły tzw. dzwony grzeszników, których dźwięk oznajmiał, że nadszedł czas egzekucji. Ponoć we Wrocławiu dzwon, którego dźwięk miał biednym grzesznikom towarzyszyć w drodze z więzienia na miejsce straceń zawieszono już w 1386 roku. Taki dzwon znajdował się także w Lubaniu na wieży ratuszowej i był nazywany „Henker Glöckel”. Wiadomo, że 14 maja 1652 roku spadł, ale nie wyrządził nikomu szkody. Zachowany do dziś dzwon grzeszników znajduje się w czeskiej miejscowości Dobruška koło Náchodu w wieży XVI-wiecznego ratusza. Umieszczono na nim napis: „Bist du ein Richter, so richte recht, Gott ist dein Richter, du bist sein Knecht”. Co można tłumaczyć – „Jeśli jesteś sędzią, sądź sprawiedliwie, Bóg jest twym sędzią, ty jesteś jego sługą”. Warto wspomnieć, że w Ząbkowicach Śląskich przylegała do ratusza aż do 1813 roku (kiedy groziła zawaleniem), jakaś wieżyczka określana Arme-Sünder-Türmchen. Nazwa ta wzięła się od zawieszonego w niej tzw. dzwonka grzeszników, którego dźwięk towarzyszył skazanym w drodze od stołu sądowego ustawionego przed ratuszem, do miejsca, gdzie miał być wykonany wyrok śmierci. Dzwonki umieszczano też na pręgierzach, a te ustawione przeważnie na rynkach spełniały doskonałą funkcję oznajmującą zgromadzonej ludności nadchodzący czas egzekucji. Do dziś dzwony na pręgierzach przetrwały m.in. na terenie Czech. Znaleźć je można na obiektach w miejscowościach: Frymburk czy Hořice na Šumavě.

[Daniel Wojtucki]

Pełny ekran 

Ilustracje:

1. Dobruška – miejscowy ratusz, na wieży widoczny umieszczony dzwonek grzeszników. Fot. D. Wojtucki.
2. Dobruška – dzwonek grzeszników (zbliżenie). Fot. D. Wojtucki.
3. Dobruška - fragment napisu na dzwonie. Fot. D. Wojtucki.
4. Frymburk – dzwonek umieszczony na pręgierzu. Fot. D. Wojtucki.
5. Hořice na Šumavě – pręgierz z widocznym we wnęce dzwonkiem. Fot. D. Wojtucki.
6. Hořice na Šumavě – dzwonek umieszczony we wnęce tamtejszego pręgierza. Fot. D. Wojtucki.

---

Sinners' Bells and Bells

Convicts were accompanied on their way to the place of execution by the so-called sinners' bells, the sound of which announced that the time for execution had come. Allegedly, a bell in Wrocław, the sound of which was to accompany poor sinners on their way from prison to the place of execution, was hung as early as 1386. Such a bell was also located in Lubań on the town hall tower and was called "Henker Glöckel". It is known that on May 14, 1652, it fell, but did not harm anybody. The sinners' bell, preserved to this day, is located in the Czech town of Dobruška near Náchod in the tower of the 16th-century town hall. The inscription on it reads: "Bist du ein Richter, so richte right, Gott ist dein Richter, du bist sein Knecht". Which can be translated as: “If you are a judge, judge fairly, God is your judge, you are his servant”. It is worth mentioning that in Ząbkowice Śląskie, until 1813 (when it was in danger of collapsing), a turret called Arme-Sünder-Türmchen was adjacent to the town hall. This name comes from the so-called sinners’ bell hanging in it, the sound of which accompanied the condemned on their way from the court table set up in front of the town hall to the place where the death sentence was to be carried out. Bells were also placed on pillory posts and those placed mostly in the market squares fulfilled an excellent function of announcing to the gathered people the upcoming time of execution. Bells on pillory posts have survived to this day, among others in the Czech Republic. They can be found on structures in the towns of Frymburk and Hořice in Šumavě.


[Daniel Wojtucki]

Illustrations:

1. Dobruška – local town hall, a bell of sinners visible on the tower. Photo. D. Wojtucki.
2. Dobruška – a bell of sinners (close-up). Photo. D. Wojtucki.
3. Dobruška – fragment of the inscription on the bell. Photo. D. Wojtucki.
4. Frymburk – a bell placed on the pillory. Photo. D. Wojtucki.
5. Hořice na Šumavě – a pillory with a bell visible in the niche. Photo. D. Wojtucki.
6. Hořice na Šumavě – a bell placed in the niche of the local pillory. Photo. D. Wojtucki.