Prawo karne w Magdebursko-wrocławskim systematycznym prawie ławniczym. Zarys problematyki
Magdebursko-Wrocławskie Systematyczne Prawo Ławnicze - Das Magdeburg-Breslauer systematische Schöffenrecht aus der Mitte des vierzehnten Jahrhunderts, Bild 6 von 280 | MDZ (digitale-sammlungen.de) https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb10551811?page=6,7
Do jednego z najważniejszych polskich zbiorów średniowiecznego prawa karnego należało Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze (Das Magdeburg-Breslauer systematische Schöffenrecht). Nie ulega bowiem wątpliwości, że posiadało ono wysokie walory merytoryczne dla sądów wykorzystujących w swojej praktyce prawo magdeburskie. Ono bowiem stanowiło trzon tej regulacji prawnej, a dzięki popularności tego kodeksu, pozwoliło to na utrwalenie rozwiązań prawa Magdeburga, nie tylko zresztą na Śląsku, ale również np. na Pomorzu (w postaci prawa chełmińskiego).
Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze powstało w II poł. XIV w. (najpewniej pomiędzy 1359, a 1386 r.). Jego treść zawierała zbiór ortyli magdeburskich, poszerzonych o pouczenia prawne wydane w XIII w. przez Magdeburg dla Wrocławia jako miasto nadrzędne w kwestiach prawnych. W sumie składało się ono z pięciu ksiąg, traktujących kolejno o: I - radzie, II - ławie, III - prawie karnym, IV - spadkach, darowiznach i opiece nad sierotami oraz w ostatniej, zawierało przepisy prawa powszechnego, nie usystematyzowane w żadnej z poprzednich części kodeksu (zob. https://www.archeologiaprawna.pl/2023/04/das-magdeburg-breslauersystematischesch.html). Starano się tym samym zawrzeć w jednym zbiorze zróżnicowane treści, z różnych gałęzi prawa, od regulacji ustroju miejskiego przez prawo cywilne po rozwiązania karne, a w konsekwencji ujednolicono ich stosowanie. Nie stało to jednocześnie w sprzeczności z prawem partykularnym, jako że kodeks nie miał charakteru powszechnego. Obok niego gminy wydawały własne wilkierze, ordynacje oraz rozporządzenia, które uzupełniały, modyfikowały czy też precyzowały treść Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze.
Dużo uwagi w tym zbiorze poświęcono prawu karnemu. Dotyczy to w szczególności księgi trzeciej, gdzie umieszczono większość przepisów z jego zakresu. Księga ta (De Vulneribus, Homicidys et Iniurys) podzielona została na dwie, zasadnicze części. Pierwsza zawierała 39 rozdziałów, druga 138. Uregulowano w nich przede wszystkim instytucje postępowania karnego, w mniejszości zaś sprawy z zakresu prawa materialnego, a więc dominowały w tym miejscu sprawy skarg, roszczeń, poręczeń oraz inne, pośrednio lub bezpośrednio związane z tematyką prawno-karną czy procedury sądowej. Takie rozwiązanie wynikało z faktu, iż konkretne sankcje przewidziane były zwyczajem bądź obowiązującym prawem partykularnym. Ewentualnie wysokość kary zależała od arbitralnego uznania sądu. W większości były to przepisy ujęte kazuistycznie, oparte na konkretnym przypadku. Rzadziej można spotkać regulacje o bardziej ogólnym charakterze. Warto też zauważyć, że twórcy kodeksu starali zachować się odpowiednią systematykę. Ułatwiło to w znacznym stopniu korzystanie z niego, choć niejednokrotnie przepisy podobne rozrzucono po księdze bądź umieszczono w innych częściach Magdebursko-wrocławskiego systematycznego prawa ławniczego. Chodzi w tym miejscu o zarówno regulacje dotyczące poszczególnych instytucji tej gałęzi prawa, jak i pośrednio z nimi związanych czy sprawy procedury sądowej. Co równie ważne nie oddzielono przepisów z zakresu prawa karnego materialnego od norm regulujących postępowanie w sprawach przestępstw. W efekcie wielokrotnie, nawet w obrębie jednego artykułu (rozdziału), unormowano zarówno sankcję za czyn zabroniony, jak i mniej lub bardziej szczegółowy opis sposobu jego ścigania (np. gwałt).
Księgę trzecią, część pierwszą rozpoczynały przepisy dotyczące skarg na wybrane przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu. Wśród nich na pierwszym miejscu uregulowano sprawy ran (Von wundyn/wundin) i okaleczenia (Von lemde…). Omówiono w nich drogę sądową w przypadku zgłaszania określonych zranień, poniesionych w danych okolicznościach czy zadanych w konkretny sposób, instytucję początku oraz odpowiedzialność sprawcy za nie. Następnie zamieszczono normy odnoszące się do podżegania do zabójstwa (Von vorretnisse eynis totslagis). Przewidując tę instytucję, zbiór jednocześnie dawał możliwość uwolnienia się od oskarżenia poprzez złożenie stosownej przysięgi, jeżeli zarzut nie został poparty zeznaniami wiarygodnych świadków. Gdyby sprawcą ran, okaleczenia lub zabójstwa okazało się nieletnie dziecko, to jego opiekun winien był zapłacić z jego majątku, odpowiednio nawiązkę lub główszczyznę (Ab eyn vnmundich kint totit ader lempt eyn andir kint adir man). Obok podżegania w kodeksie unormowano pomocnictwo w przestępstwie. Kazuistycznie ujęte, dotyczyło bezpośrednio zabójstwa, okaleczenia i zranienia (Von clage eynir volleyst, totslagis, lemde adir campirwunde). Podobnie jak w wypadku podżegania do popełnienia czynu zabronionego, w razie gdyby oskarżenie nie zostało poparte świadkami, oskarżony mógł złożyć przysięgę i się od niego uwolnić. Oddzielnie skupiono się na oskarżeniu o gwałt (Wy man richtin sulle czu eynyn manne an eynir behurunge eynys mannis elich weip). W sytuacji, gdyby sprawca został schwytany na gorącym uczynku i przyznał się do czynu, groziła mu nawet kara śmierci. Jest to jednocześnie jedno z niewielu miejsc, gdzie z przepisu wynikała wprost sankcja za przestępstwo. Do ważniejszych jeszcze przepisów części pierwszej, księgi trzeciej należała regulacja bezprawnego uwięzienia. Jeżeli okazało się, że oskarżony o rabunek, kradzież lub jakiekolwiek inne przestępstwo był niewinny, należało go uwolnić oraz wypłacić mu stosowną rekompensatę za doznaną krzywdę (Von beschemnisse eynis mannis mit gevenknisse).
Drugą część księgi trzeciej, podobnie jak w wypadku pierwszej otwierały przepisy dotyczące skarg. Zasadniczą różnicą był natomiast fakt, iż dotyczyły one nie tylko spraw z zakresu prawa karnego, lecz również cywilnych. Jest to efektem zasady, zgodnie z którą proces średniowieczny (zwany również zwyczajowym) miał charakter jednolity, nie przewidując innych rozwiązań dla tych dwóch, różniących się od siebie gałęzi prawa, tak jak to miało miejsce w czasach późniejszych (np. charakterystyczny dla epoki wczesnonowożytnej proces inkwizycyjnej). W konsekwencji, obok widnieją w tej części Magdebursko-wrocławskiego systematycznego prawa ławniczego skarga na „nieposzlakowanego obywatela” zaciągniętego przed sąd w rezultacie bójki bądź zabójstwa (Von clage uf eynyn bedirman), przepis o grze w kości (Von toppilspil vnd valsche worfele), oskarżenie za domniemane umniejszenie przez sąsiada gruntu należącego do skarżącego (Von clage abebounge eyn nokebouwer dem andirn synis erbis), sprawy o dług (Von clage vnd daz eyn man geldin sal uf den tag den her keufit. Gracia est contra; Von clage vmme schadin), o rozbój (Von clage kegyn eyme vnvorsprochin manne vmme roub) czy nawet o spadek (on erblichim anevalle czweyir swestirn clage) (mimo, że ta ostatnia instytucja została ujęta dość szeroko w księdze kolejnej). Warto również podkreślić, że w tej części osobno wyodrębniono pouczenia miasta Magdeburga dla Wrocławia. Rozstrzygają one problemy prawne w zakresie spraw o różnym charakterze; od typowo cywilnych po karne (krzywoprzysięstwo, kradzież, lichwy, fałszywych pieniędzy). Przedmiotem rozważań magdeburskich ławników było też prawo łaski przysługujące radzie miejskiej. Wśród innych, ważniejszych treści ujętych w drugiej części księgi trzeciej, można wymienić kwestie: poręczenia (np. Von burgeschaft vmme vngerichte), przysiąg (np. Von recht czu nemyn von eynym manne uf eynyn benumptin tag) czy proskrypcji (np. Wy sich eyn echter vor an sproche bewarin mag).
Osobne regulacje postępowania prawno-karnego można jeszcze znaleźć w księdze pierwszej i drugiej Magdebursko-wrocławskiego systematycznego prawa ławniczego. Pierwsza dotyczyła sprawy związanych z najważniejszym organem władzy miejskiej tj. rady miejskiej, druga – miejscowego sądu czyli ławy. Gro uregulowanych w nich kwestii odnosiło się do kompetencji oraz poszczególnych czynności procesowych dokonywanych przed tymi organami. Nie brakowało jednak w tym miejscu również omówienia charakterystycznych dla epoki rozwiązań zwyczajowych jak np. pojedynek (np. Von der wote di do vechtin sullin) czy zastępców procesowych (Von der vorsprechyn rechte). Podobnie natomiast jak w przypadku regulacji z księgi trzeciej, były to przede wszystkim normy z zakresu procedury sądowej.
Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze powstało w II poł. XIV w. (najpewniej pomiędzy 1359, a 1386 r.). Jego treść zawierała zbiór ortyli magdeburskich, poszerzonych o pouczenia prawne wydane w XIII w. przez Magdeburg dla Wrocławia jako miasto nadrzędne w kwestiach prawnych. W sumie składało się ono z pięciu ksiąg, traktujących kolejno o: I - radzie, II - ławie, III - prawie karnym, IV - spadkach, darowiznach i opiece nad sierotami oraz w ostatniej, zawierało przepisy prawa powszechnego, nie usystematyzowane w żadnej z poprzednich części kodeksu (zob. https://www.archeologiaprawna.pl/2023/04/das-magdeburg-breslauersystematischesch.html). Starano się tym samym zawrzeć w jednym zbiorze zróżnicowane treści, z różnych gałęzi prawa, od regulacji ustroju miejskiego przez prawo cywilne po rozwiązania karne, a w konsekwencji ujednolicono ich stosowanie. Nie stało to jednocześnie w sprzeczności z prawem partykularnym, jako że kodeks nie miał charakteru powszechnego. Obok niego gminy wydawały własne wilkierze, ordynacje oraz rozporządzenia, które uzupełniały, modyfikowały czy też precyzowały treść Magdebursko-wrocławskie systematyczne prawo ławnicze.
Dużo uwagi w tym zbiorze poświęcono prawu karnemu. Dotyczy to w szczególności księgi trzeciej, gdzie umieszczono większość przepisów z jego zakresu. Księga ta (De Vulneribus, Homicidys et Iniurys) podzielona została na dwie, zasadnicze części. Pierwsza zawierała 39 rozdziałów, druga 138. Uregulowano w nich przede wszystkim instytucje postępowania karnego, w mniejszości zaś sprawy z zakresu prawa materialnego, a więc dominowały w tym miejscu sprawy skarg, roszczeń, poręczeń oraz inne, pośrednio lub bezpośrednio związane z tematyką prawno-karną czy procedury sądowej. Takie rozwiązanie wynikało z faktu, iż konkretne sankcje przewidziane były zwyczajem bądź obowiązującym prawem partykularnym. Ewentualnie wysokość kary zależała od arbitralnego uznania sądu. W większości były to przepisy ujęte kazuistycznie, oparte na konkretnym przypadku. Rzadziej można spotkać regulacje o bardziej ogólnym charakterze. Warto też zauważyć, że twórcy kodeksu starali zachować się odpowiednią systematykę. Ułatwiło to w znacznym stopniu korzystanie z niego, choć niejednokrotnie przepisy podobne rozrzucono po księdze bądź umieszczono w innych częściach Magdebursko-wrocławskiego systematycznego prawa ławniczego. Chodzi w tym miejscu o zarówno regulacje dotyczące poszczególnych instytucji tej gałęzi prawa, jak i pośrednio z nimi związanych czy sprawy procedury sądowej. Co równie ważne nie oddzielono przepisów z zakresu prawa karnego materialnego od norm regulujących postępowanie w sprawach przestępstw. W efekcie wielokrotnie, nawet w obrębie jednego artykułu (rozdziału), unormowano zarówno sankcję za czyn zabroniony, jak i mniej lub bardziej szczegółowy opis sposobu jego ścigania (np. gwałt).
Księgę trzecią, część pierwszą rozpoczynały przepisy dotyczące skarg na wybrane przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu. Wśród nich na pierwszym miejscu uregulowano sprawy ran (Von wundyn/wundin) i okaleczenia (Von lemde…). Omówiono w nich drogę sądową w przypadku zgłaszania określonych zranień, poniesionych w danych okolicznościach czy zadanych w konkretny sposób, instytucję początku oraz odpowiedzialność sprawcy za nie. Następnie zamieszczono normy odnoszące się do podżegania do zabójstwa (Von vorretnisse eynis totslagis). Przewidując tę instytucję, zbiór jednocześnie dawał możliwość uwolnienia się od oskarżenia poprzez złożenie stosownej przysięgi, jeżeli zarzut nie został poparty zeznaniami wiarygodnych świadków. Gdyby sprawcą ran, okaleczenia lub zabójstwa okazało się nieletnie dziecko, to jego opiekun winien był zapłacić z jego majątku, odpowiednio nawiązkę lub główszczyznę (Ab eyn vnmundich kint totit ader lempt eyn andir kint adir man). Obok podżegania w kodeksie unormowano pomocnictwo w przestępstwie. Kazuistycznie ujęte, dotyczyło bezpośrednio zabójstwa, okaleczenia i zranienia (Von clage eynir volleyst, totslagis, lemde adir campirwunde). Podobnie jak w wypadku podżegania do popełnienia czynu zabronionego, w razie gdyby oskarżenie nie zostało poparte świadkami, oskarżony mógł złożyć przysięgę i się od niego uwolnić. Oddzielnie skupiono się na oskarżeniu o gwałt (Wy man richtin sulle czu eynyn manne an eynir behurunge eynys mannis elich weip). W sytuacji, gdyby sprawca został schwytany na gorącym uczynku i przyznał się do czynu, groziła mu nawet kara śmierci. Jest to jednocześnie jedno z niewielu miejsc, gdzie z przepisu wynikała wprost sankcja za przestępstwo. Do ważniejszych jeszcze przepisów części pierwszej, księgi trzeciej należała regulacja bezprawnego uwięzienia. Jeżeli okazało się, że oskarżony o rabunek, kradzież lub jakiekolwiek inne przestępstwo był niewinny, należało go uwolnić oraz wypłacić mu stosowną rekompensatę za doznaną krzywdę (Von beschemnisse eynis mannis mit gevenknisse).
Drugą część księgi trzeciej, podobnie jak w wypadku pierwszej otwierały przepisy dotyczące skarg. Zasadniczą różnicą był natomiast fakt, iż dotyczyły one nie tylko spraw z zakresu prawa karnego, lecz również cywilnych. Jest to efektem zasady, zgodnie z którą proces średniowieczny (zwany również zwyczajowym) miał charakter jednolity, nie przewidując innych rozwiązań dla tych dwóch, różniących się od siebie gałęzi prawa, tak jak to miało miejsce w czasach późniejszych (np. charakterystyczny dla epoki wczesnonowożytnej proces inkwizycyjnej). W konsekwencji, obok widnieją w tej części Magdebursko-wrocławskiego systematycznego prawa ławniczego skarga na „nieposzlakowanego obywatela” zaciągniętego przed sąd w rezultacie bójki bądź zabójstwa (Von clage uf eynyn bedirman), przepis o grze w kości (Von toppilspil vnd valsche worfele), oskarżenie za domniemane umniejszenie przez sąsiada gruntu należącego do skarżącego (Von clage abebounge eyn nokebouwer dem andirn synis erbis), sprawy o dług (Von clage vnd daz eyn man geldin sal uf den tag den her keufit. Gracia est contra; Von clage vmme schadin), o rozbój (Von clage kegyn eyme vnvorsprochin manne vmme roub) czy nawet o spadek (on erblichim anevalle czweyir swestirn clage) (mimo, że ta ostatnia instytucja została ujęta dość szeroko w księdze kolejnej). Warto również podkreślić, że w tej części osobno wyodrębniono pouczenia miasta Magdeburga dla Wrocławia. Rozstrzygają one problemy prawne w zakresie spraw o różnym charakterze; od typowo cywilnych po karne (krzywoprzysięstwo, kradzież, lichwy, fałszywych pieniędzy). Przedmiotem rozważań magdeburskich ławników było też prawo łaski przysługujące radzie miejskiej. Wśród innych, ważniejszych treści ujętych w drugiej części księgi trzeciej, można wymienić kwestie: poręczenia (np. Von burgeschaft vmme vngerichte), przysiąg (np. Von recht czu nemyn von eynym manne uf eynyn benumptin tag) czy proskrypcji (np. Wy sich eyn echter vor an sproche bewarin mag).
Osobne regulacje postępowania prawno-karnego można jeszcze znaleźć w księdze pierwszej i drugiej Magdebursko-wrocławskiego systematycznego prawa ławniczego. Pierwsza dotyczyła sprawy związanych z najważniejszym organem władzy miejskiej tj. rady miejskiej, druga – miejscowego sądu czyli ławy. Gro uregulowanych w nich kwestii odnosiło się do kompetencji oraz poszczególnych czynności procesowych dokonywanych przed tymi organami. Nie brakowało jednak w tym miejscu również omówienia charakterystycznych dla epoki rozwiązań zwyczajowych jak np. pojedynek (np. Von der wote di do vechtin sullin) czy zastępców procesowych (Von der vorsprechyn rechte). Podobnie natomiast jak w przypadku regulacji z księgi trzeciej, były to przede wszystkim normy z zakresu procedury sądowej.
Najważniejsza literatura:
- Das Magdeburg-breslauer systematische Schöffenrecht aus der Mitte des 14 Jahrhunderts, wyd. P. Laband, Berlin 1863.
- Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (IusmunicipaleMagdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.
- Z. Zdrójkowski, Wstęp historyczny, [w:] Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), red. W. Maisel i Z. Zdrójkowski, przekł. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985.
- Z. Zdrójkowski, Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.
Criminal law in Magdeburg-Wrocław Systematic Law (Das Magdeburg-Breslauer systematische Schöffenrecht). An outline of the basic issues
One of the most important Polish codes of medieval criminal law included the Magdeburg-Wrocław Systematic Law (Das Magdeburg-Breslauer systematische Schöffenrecht). There is no doubt that it had high substantive value for courts using Magdeburg law in their practice. It was the core of this legal regulation, and thanks to the popularity of this code, it allowed the regulations of the Magdeburg law to be consolidated, not only in Silesia, but also, for example, in polish Pomerania (in the form of the Chełmno law).
Magdeburg-Wrocław systematic law was created in the second half of the 14th century (most probably between 1359 and 1386). Its content included a collection of Magdeburg sentences, extended by legal instructions issued in the 13th century by Magdeburg for Wrocław as the superior city in legal matters. In total, it consisted of five books, dealing with: I - the council, II - the court, III - criminal law, IV - inheritance, donations and orphans, and in the last one, it contained provisions of common law, not systematized in any of the previous parts of the code (see https://www.archeologiaprawna.pl/2023/04/das-magdeburg-breslauersystematischesch.html). Thus, an attempt was made to include in one collection diverse content from various branches of law, from the regulation of the municipal system through civil law to penal solutions, and, as a result, their application was unified. At the same time, it did not contradict particular law, as the code was not universal. In addition, communes issued their own laws - statutes, ordinances and regulations that supplemented, modified or specified the content of the Magdeburg-Wrocław Systematic Law.
Much attention in this code is devoted to criminal law. This applies in particular to the third book, where most of the regulations are placed. This book (De Vulneribus, Homicidys et Iniurys) is divided into two main parts. The first one contained 39 chapters, the second 138. They regulated primarily the institutions of criminal procedure, with a minority of matters related to material law, so the dominant issues were complaints, claims and other matters directly or indirectly related to criminal law or court procedure. This solution resulted from the fact that specific sanctions were provided for by custom or applicable particular law. Alternatively, the amount of the penalty depended on the arbitrary decision of the court. Most of them were casuistically formulated regulations, based on a specific case. Norms of a more general nature are less common. It is also worth noting that the creators of the code tried to maintain an appropriate systematics. This made use of Magdeburg-Wrocław Systematic Law much easier, although similar provisions were often scattered around the book or placed in other parts of the code. This concerns both regulations concerning individual institutions of criminal law, as well as those indirectly related to them and matters of court procedure. Equally important, the regulations of substantive criminal law have not been separated from the norms regulating proceedings in crime cases. As a result, both the sanction for a prohibited act and a more or less detailed description of the method of prosecuting it (e.g. rape) were regulated many times, even within one article (chapter).
Book three, part one, began with articles regarding complaints about selected crimes against health and life. Among them, the issues of wounds (Von wundyn/wundin) and mutilation (Von lemde...) were the first to be regulated. They discuss the judicial process in the case of reporting specific injuries suffered in given circumstances or inflicted in a specific way, the institution of the beginning and the perpetrator's responsibility for them. Next, the norms relating to incitement to murder (Von vorretnisse eynis totslagis) were included. The code provided the opportunity to free oneself from the accusation by taking an appropriate oath if the accusation was not supported by the testimony of credible witnesses. If the perpetrator of wounds, mutilation or murder turned out to be a child or a minor, his guardian was obliged to pay fine from his estate (Ab eyn vnmundich kint totit ader lempt eyn andir kint adir man). In addition to incitement, the code regulates aiding and abetting a crime. It directly concerned murder, mutilation and wounding (Von clage eynir volleyst, totslagis, lemde adir campirwunde). As in the case of incitement to commit a crime, if the accusation was not supported by witnesses, the accused could take an oath and free himself from it. A separate focus was on the accusation of rape (Wy man richtin sulle cz eynyn manne an eynir behurunge eynys mannis elich weip).
The second part of the third book, similarly to the first one, opened with the regulations regarding complaints. However, the fundamental difference was the fact that they concerned not only criminal law cases, but also civil ones. This is the result of the principle according to which the medieval process (also called customary) was uniform in nature, and did not provide other solutions for these two different branches of law, as was the case in later times (e.g. the process typical of the early modern era inquisitorial procedure). Consequently, in this part of the Magdeburg-Wrocław Systematic Law there is also a complaint against an "impeccable citizen" brought to court as a result of a fight or a murder (Von clage uf eynyn bedirman), a provision on playing dice (Von toppilspil vnd valsche worfele), an accusation for a neighbor a part of a land belonging to the applicant (Von clage abebounge eyn nokebouwer dem andirn synis erbis), debt cases (Von clage vnd daz eyn man geldin sal uf den tag den her keufit. Gracia est contra; Von clage vmme schadin), robbery (Von clage kegyn eyme vnvorsprochin manne vmme roub) or even inheritance (on erblichim anevalle czweyir swestirn clage) (even though the latter institution was covered quite extensively in the next book). It is also worth emphasizing that in this part the instructions from the city of Magdeburg for Wrocław are separated separately. They resolve legal problems in matters of various nature; from typically civil to criminal (perjury, theft, usury, counterfeit money). The subject of the considerations of the Magdeburg judges was also the right of pardon of the city council. Other, more important content included in the second part of the third book includes the following issues: surety (e.g. Von burgeschaft vmme vngerichte), oaths (e.g. Von recht cz nemyn von eynym manne uf eynyn benumptin tag) and proscription (e.g. Wy sich eyn echter vor an sproche bewarin mag).
Separate regulations of criminal legal proceedings can also be found in books one and two of the code. The first one regulated matters related to the most important body of municipal authority, i.e. the city council, the second one - the local court, i.e. the bench. Most of the issues were related to the competences and individual procedural activities performed before these bodies. However, there was also a discussion of customary solutions typical of the era, such as a duel (e.g. Von der wote di do vechtin sullin) or legal substitutes (Von der vorsprechyn rechte). As in the case of the regulations from the third book, these were primarily norms related to court procedure.
The most important literature:
- Das Magdeburg-breslauer systematische Schöffenrecht aus der Mitte des 14 Jahrhunderts, ed. by P. Laband, Berlin 1863.
- Mikuła M., Prawo miejskie magdeburskie (IusmunicipaleMagdeburgense) w Polsce XIV - pocz. XVI w. Studium o ewolucji i adaptacji prawa, Kraków 2017.
- Z. Zdrójkowski, Wstęp historyczny, [in:] Prawo Starochełmińskie 1584 (1394), ed. By W. Maisel i Z. Zdrójkowski, trans. A. Bzdęga, A. Gaca, Toruń 1985.
- Z. Zdrójkowski, Zarys dziejów prawa chełmińskiego (1233-1862): studium z okazji siedemsetpięćdziesięciolecia wydania przywileju chełmińskiego oraz lokacji miast Chełmna i Torunia, Toruń 1983.
Komentarze
Prześlij komentarz