Posty

Kamienny krzyż upamiętniający zastrzelonego kata w Jeseníku (Czechy)

Obraz
          Związanym z katowską profesją pomnikiem jest przechowywany dziś w Muzeum w Jeseníku kamienny krzyż wystawiony po zabójstwie (zastrzeleniu) miejscowego kata Michaela Waxmanna. Tenże interesujący zabytek został odnaleziony około roku 1901 podczas prac polowych w okolicy jeseníckiej fary. W pobliżu miejsca znalezienia, na budynku nr 9 przy ulicy Tovární umieszczona została pamiątkowa tablica z tekstem przypominających zamordowanie kata, w czasie trwania wojny trzydziestoletniej. Pierwotnie inicjały przedstawione na krzyżu w starszej literaturze wiązane były błędnie z osobą Martina Wagnera. Ostatnie badania przeprowadzone przez Romana Musila dowiodły jednak, iż inicjały M.W. należy łączyć nie z Martinem Wagnerem, jak domniemano w starszej literaturze przedmiotu, a Michaelem Waxmanem (Wachsman, Wagksman). Wagner w żadnych źródłach dotyczących miasta nie występuje jako kat, a zamiast niego pojawił się w dokumentach z dnia 20 września 1623 r. dotyczących przejęcia katowni niejaki Mi

Zaginiony pręgierz w Gniechowicach koło Wrocławia

Obraz
          Jeszcze w 1945 r., a może i nawet dłużej w przypałacowym parku w Gniechowicach (niem. Gnichwitz, Altenrode) stał kamienny pręgierz. Obecnie uchodzi on za zaginiony. Być może w okresie powojennym, potraktowano go jako materiał budowlany, albo „przydał” się miejscowym i dziś stanowi element konstrukcyjny jakiegoś budynku w Gniechowicach. Nie można też wykluczyć, że jego resztki poniewierają się jeszcze gdzieś w parku. Tego jednak nie da się jednoznacznie stwierdzić bez przeprowadzonych dokładnych poszukiwań na bazie zachowanych zdjęć i opisów.            O rozprawach sądowych i egzekucjach w Gniechowicach, które wiązały się z posiadaniem przez właścicieli tej miejscowości stosownych praw słyszymy już w XV stuleciu. Ponoć, jak podają śląscy kronikarze, w marcu 1458 r. spalono tutaj rabusia kościelnego nazywanego Mozynko, który za pomocą magii miał wyłamywać zamki i dostawać się do świątyń, które następnie okradał. Może wyroki te wykonywane były na dawnej Górze Szubienicznej leżą

B. Carpzov, Practica nova Imperialis Saxonica rerum criminalium, Wittebergae 1670 (Pars 1), 1684 (Pars 2).

Obraz
Practica nova imperialis Saxonicae rerum criminalium jest uznawana za jedną z najważniejszych prac Benedykta Carpzowa (1595-1666).  Wydana po raz pierwszy w 1635 r. miała szerokie użycie w zakresie prawa karnego oraz procedury karnej w Rzeszy Niemieckiej, wpływając istotnie obok podstawowego zbioru tj. Constitutio Criminalis Carolina z 1532 r. na system prawa.  W swoim dziele B. Carpzov starał się przedstawić nowy, jednolity system prawa karnego dla całej Rzeszy Niemieckiej, wzorując się na wspomnianej Carolinie . Jednocześnie zawarł w niej wiele elementów z ówczesnej nauki prawa karnego (np. kwestia poczytalności).  Praca ta doczekała się wielu wydań.   Lokalizacja: Dostęp online:  https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/drwcarpzov1 ;  https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/drwcarpzov2  [dostęp 29.12.2023 r.] Okres chronologiczny: Nowożytność Typ zabytku: Druk Stan zachowania: Bardzo dobry Surowiec: Papier Funkcja zabytku: Traktat wykorzystywany w praktyce sądowej Powiązana

Malleus maleficarum, 1496

Obraz
Traktat wydany po raz pierwszy w 1487 r., autorstwa papieskich inkwizytorów na teren Rzeszy Niemieckiej Heinricha Kramera (1430-1505) i Jacoba Sprengera (1436-1495; współautorstwo tego drugiego jest podważane). Zawierał on podsumowanie ówczesnej wiedzy na temat magii, czarownic, sposobu ich wykrywania, ich szkodliwego działania oraz sposobów walki z nimi.  Młot na czarownice zdobył dużą popularność, co zaowocowało kolejnymi wydaniami oraz tłumaczeniami na różne języki, w tym polski (zob. Najważniejsza literatura).  Dzieło miało wpływ zarówno na normowanie przestępstwa czarostwa w prawie stanowionym i zwyczajowym, jak również na praktykę sądową w tym zakresie (w tym toczące się w tym czasie w Europie procesy o czary). Lokalizacja: PAN Biblioteka Kórnicka, sygn. Inc.Qu.79; dostęp online:  https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/502310/edition/407346?language=pl [dostęp 17.12.2022 r.] Okres chronologiczny: Nowożytność Typ zabytku: Druk Stan zachowania: Bardzo dobry Surowiec:

Gesetzbuch über Verbrechen und schwere Polizey-Uebertretungen, Wien 1803

Obraz
Gesetzbuch über Verbrechen und schwere Polizey-Uebertretungen (Księgi Ustaw na Zbrodnie i Ciężkie Policyjne Przestępstwa ; potocznie: Franciszkana) została opublikowana w 1803 r. Miała ona zastąpić wydany w 1787 r. Powszechny kodeks karny o zbrodniach i karach (potocznie: Józefina ). Podstawą do jej opracowania stał się wprowadzony w 1797 r. w Galicji Zachodniej kodeks Ustawa karna dla Galicji Zachodniej .  Franciszkana zawierała krótki wstęp oraz 210 paragrafów, tworzących dwie księgi tj. o zbrodniach i ich karaniu oraz o ciężkich przestępstwach policyjnych. Każda z nich zawierała część ogólną i szczególną oraz przepisy odnoszące się do procedury karnej. Wprowadzono w niej wiele zmian w porównaniu do Józefiny (np. przedawnienie, złagodzenie odbywania kary pozbawienia wolności), aczkolwiek zachowano podstawowe zasady odpowiedzialności sprawców za popełnione przestępstwa, a nawet, w niektórych przypadkach poszerzono ją w zakresie przestępstw przeciwko państwu czy religii.  Franciszkan

Allgemeines Gesetz über Verbrechen und derselben Bestrafung, Wien 1787

Obraz
Allgemeines Gesetz über Verbrechen und derselben Bestrafung (Powszechny kodeks karny o zbrodniach i karach; popularnie Józefina) był zbiorem prawa karnego powstałym z inicjatywy władcy austriackiego Józefa II Habsburga (1741-1790). Wydany on został w 1787 r., zastępując obowiązującą dotychczas, mocno krytykowaną z uwagi na utrzymanie wielu instytucji Costitutio Criminalis Carolina Terezjanę (Theresiana) z 1768 r.  Józefina zawierała 264 paragrafy dotyczące wyłącznie prawa karnego materialnego. Podzielona była na dwie części. Pierwsza regulowała cięższe przestępstwa karne tj. kryminalne, druga zaś lżejsze, przestępstwa karne polityczne. W trzech pierwszych rozdziałach zawarto przepisy ogólne. W dalszych, szczegółowo uregulowano materię czynów zabronionych.  W porównaniu do Terezjany , Józefina stanowiła istotny postęp w zakresie techniki tworzenia prawa oraz samej nauki austriackiego prawa karnego. Zrezygnowano z w niej z instytucji analogii oraz ściśle powiązano przestępstwo i karę

Przywilej chełmiński (Privilegium Culmense)

Obraz
Przywilej chełmiński został wydany przez władze Zakonu Krzyżackiego jako akt lokacyjny dla dwóch miast tj. Chełmna i Torunia w 1233 r. Odnowiono go w 1251 r.  Wprowadził on jako obowiązujące prawo magdeburskie. Natomiast zmodyfikowano w nim pierwotne zasady tego systemu. Dotyczyło to w szczególności sposobu dziedziczenia tj. wprowadzenia sukcesji flamandzkiej umożliwiającej dziedziczenie córkom zmarłego (art. 10). Z tej instytucji wykształciła się następnie chełmińska wspólność majątkowa, uprawniająca wdowca lub wdowę do ½ wspólnego majątku po śmierci współmałżonka/współmałżonki.  W zakresie prawa karnego i procedury karnej mieszczanom obu miast nadano prawo do wyboru własnych sędziów, sędziowie mieli prawo do zmniejszania grożących kar (w sprawach mniejszych) i obniżono kary stosowane w prawie magdeburskim do połowy (art. 1, 4).  Przywilej ugruntował obowiązywanie prawa magdeburskiego w Prusach. Na jego podstawie recypowano inne źródła tego systemu prawa, w tym pochodzące ze Śląska Ma