Świny koło Bolkowa – miejsce straceń

            Szubienica w Świnach (niem. Schweinhaus) zaznaczana była na wielu mapach, podobnie jak sąsiedni obiekt tego typu w Bolkowie (pow. jaworski). Najprawdopodobniej po raz ostatni zaznaczono ją w 1824 r. na mapie topograficznej Urmesstischblatt, sygnaturką szubienicy o trzech słupach, naniesioną poniżej wzniesienia Galgenberg (Góra Szubieniczna). Jednak jeszcze sześć lat wcześniej, w 1818 r. wspomina się o kamiennej szubienicy – hier steht noch ein steinerner Galgen. Znajdowała się ona na wschód od zamku, z którego doskonale była widoczna. Niestety niewiele wiadomo o jej historii i wykonanych na tym placu kaźni egzekucjach. Zapewne powstała na polecenie panów z rodu von Schweinichen, długoletnich właścicieli pobliskiego zamku. Szubienicę wymieniono w bolkowskich dokumentach w 1694 r., chociaż mogła powstać dużo wcześniej, być może już w XVI stuleciu. Była to murowana konstrukcja z kamienia lub cegły, typowa dla rejonu Śląska, a więc założona na planie cylindrycznym, z trzema lub czterema słupami, które stanowiły podporę pod belki egzekucyjne. 

[Daniel Wojtucki]


            Konstrukcja w Świnach mogła być widoczna na ograniczonym obszarze na południu od budowli. Głównymi przyczynami, uniemożliwiającymi jej widoczność był spory spadek terenu (bezpośrednio na południu), przysłonięcie wschodniej przestrzeni, przez niektóre pagórki, ale też podwyższenie obszaru na północnym-zachodzie. Ciekawą informacją jest fakt, że z szubienicy w Świnach mogliśmy obserwować sąsiednią konstrukcję - szubienicę w Bolkowie.

[Maciej Kwiatkowski]


Świny – typowane miejsce (elipsa) i jego najbliższe otoczenie, gdzie mogła stać szubienica. Strzałką zaznaczono przybliżoną lokalizację szubienicy w Bolkowie. Zdjęcie z drona – autor D. Wojtucki.


Fragment mapy z 1824 r. z zaznaczoną lokalizacją szubienicy. Zbiory Staatsbibliothek Berlin, Preußischer Kulturbesitz, sygn. 729 (Bolkenhain).


Świny – próba ustalenia widoczność szubienicy. Opr. M. Kwiatkowski.


Powiązana literatura:
  1. D. Wojtucki, Publiczne miejsca straceń na Dolnym Śląsku od XV do połowy XIX wieku, Wrocław 2009, s. 446.

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

KARA KUNY

Obraz
          Kuna (niem. Halseisen) - to metalowa obręcz przytwierdzona najczęściej do budynku użyteczności publicznej, a więc obok wejścia do ratusza, na teren przykościelny lub do samego kościoła, ale też karczmy. Kara kuny polegała na założeniu jej skazanemu/nej na szyję, co skutkowało wystawieniem na widok publiczny przez określony czas. Kara ta, jako sankcja przewidziana za drobne przewinienia, nie zawsze była zapisywana w podstawowych kodyfikacjach prawa miejskiego. Często łączono ją z karami kościelnymi, a więc np. klęczeniem przed ołtarzem w czasie trwania nabożeństwa ze świecą w dłoniach. Warto zaznaczyć, że na wsi sądy bardzo często posługiwały się tym urządzeniem zawieszonym przy portalach lub na fasadach kościołów parafialnych lub przy bramach wejściowych na teren przykościelny. Natomiast w miastach metalowe obręcze umieszczano przeważnie przy portalach ratuszy, a karę odbywano w dni targowe. Należy rozróżnić jednak umieszczenie kuny w jednym z ww....
Read more »

Constitutio Criminalis Theresiana oder der [...] Majestät Maria Theresia […] peinliche Gerichtsordnung, Wien 1769.

Obraz
Zbiór prawa karnego powstały z inicjatywy władczyni austriackiej Marii Teresy Habsburg (1717-1780) w 1768 r. W zamierzeniu miał on zastąpić dotychczas obowiązujące w tym zakresie prawo zwyczajowe oraz stanowione.  Theresiana zawierała 105 artykułów, niekiedy bardzo rozbudowanych. Dzieliła się na dwie części. Pierwsza w zamierzeniu miała pełnić rolę przepisów ogólnych, w drugiej skupiono się na konkretnych czynach zabronionych i sankcjach za ich popełnienie.  W ostatecznym kształcie, stanowiła ona zmodyfikowaną wersję Caroliny z 1532 r. Tym samym uwzględniono w niej instytucje analogii, zakres odpowiedzialności uzależniony od kondycji stanowej sprawcy przestępstwa, podział przestępstw na publiczne, prywatne i mieszane oraz inne instytucje znane z Caroliny. Generalnie, nie uwzględniono w niej postulatów oświeceniowych, w tym humanitaryzmu. W konsekwencji podlegał on krytyce myślicieli okresu.  Na terenie monarchii habsburskiej obowiązywała ona do czasu zastąpienia jej przez...
Read more »

Góry Szubieniczne koło Domanic

Obraz
          Miejscowość Domanice (niem. Domanze) leży na północny-wschód od Świdnicy. Na wschód od centrum wsi, w kierunku Chwałowa znajdują się dwie Góry Szubieniczne. Na jednej z rękopiśmiennych map z II połowy XVIII stulecia zaznaczono „Alter Galgenberg” (Stary Galgenberg) oraz „Neue Galgenberg” (Nowy Galgenberg), przy czym sygnaturka szubienicy pojawia się jedynie na tzw. Nowym Galgenbergu, na kilku mapach ilustrujących działania wojenne podczas wojen śląskich (1740-1763). Pozostaje pytanie dlaczego domanickie miejsce straceń zostało przeniesione? Stary plac kaźni znajdował się przy granicy z wsią Chwałów, dziś jest to wyrobisko. Przypuszczać można, że decyzję o jego relokacji podjęto w związku ze słabą widocznością miejsca straceń z szubienicą, na co wskazują ustalenia Macieja Kwiatkowskiego (niżej).  Na podstawie orzeczeń Praskiej Izby Apelacyjnej wiemy, że w 1729 r. ówczesny właściciel Domanic baron Karl Ferdinand von Seherr-Thoss wystąpił do pr...
Read more »